Kwalifikowanie praktyki zawodowej w procesie weryfikacji dokumentów na uprawnienia w ograniczonym zakresie

Zgodnie z § 2 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 29 kwietnia 2019 r. w sprawie przygotowania zawodowego do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie (Dz.U. z 2019 r., poz. 831): „Praktykę zawodową uznaje się, jeżeli jej zakres odpowiada zakresowi specjalności uprawnień budowlanych, o których nadanie ubiega się wnioskodawca.” Natomiast zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane uprawnienia budowlane mogą być udzielane do projektowania lub kierowania robotami budowlanymi, w ograniczonym zakresie lub bez ograniczeń. Wnioskodawca ubiegający się o uzyskanie uprawnień w ograniczonym zakresie powinien posiadać wiedzę i umiejętności z zakresu planowania i architektury wsi - czyli ruralistyki – jako przedmiotu prowadzonego w trakcie zajęć na odbytych studiach. Dotyczy to w szczególności osób, które zgodnie z obowiązującymi przepisami kwalifikują się na zasadzie wykształcenia pokrewnego, a w związku z tym można przyjąć. że uzupełnienie wiedzy i umiejętności w powyższym zakresie możliwe jest jedynie w trakcie praktyki zawodowej. Powyższe oznacza, że kwalifikowanie praktyki zawodowej przez okręgowe komisje kwalifikacyjne powinno odbywać się za każdym razem z uwzględnieniem zakresu specjalności tj. w ograniczonym zakresie lub bez ograniczeń.

Zgodnie z przywołanym wyżej § 2 ust. 2 rozporządzenia s.f.t kwalifikowanie praktyki zawodowej dotyczyć powinno nie tylko zakresu formalnego, dotyczącego czasu jej odbycia oraz osoby kierującej tą praktyką, lecz przede wszystkim zakresu merytorycznego tj. rodzaju projektowanych obiektów, ich lokalizacji w zabudowie zagrodowej lub na terenie zabudowy zagrodowej oraz uczestnictwa w ich budowie na stanowisku technicznym. Należy przy tym mieć szczególnie na uwadze, że w odniesieniu do uprawnień ograniczonych do obiektów o kubaturze do 1000 m³ w zabudowie zagrodowej lub na terenie zabudowy zagrodowej, praktyka powinna obejmować m.in. budynki mieszkalne jednorodzinne z częściami socjalnymi, niezbędnymi przy prowadzeniu produkcji rolnej oraz budynki: gospodarcze, inwentarskie, składowe i produkcyjne, jak również budowle rolnicze, przez które należy rozumieć budowle dla potrzeb rolnictwa i przechowalnictwa produktów rolnych, m.in. takie jak: zamknięte zbiorniki na płynne odchody zwierzęce, płyty do składowania obornika, silosy na kiszonki, silosy na zboże i pasze, komory fermentacyjne i zbiorniki biogazu rolniczego, zgodnie z przepisami wykonawczymi do ustawy – Prawo budowlane, dotyczącymi warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budowle rolnicze i ich usytuowanie.

Biorąc powyższe pod uwagę, wnioskodawca, który ubiega się o architektoniczne uprawnienia w ograniczonym zakresie i nie odbył praktyki zawodowej we wskazanym wyżej zakresie nie posiada praktyki zgodnej z zakresem uprawnień budowlanych, o które wnioskuje, a tym samym nie może być zakwalifikowany do II etapu kwalifikacji – tj. do egzaminu na uprawnienia budowlane.

Możliwość odbycia praktyk zawodowych w formie wolontariatu lub bezpłatnego stażu lub umowy o praktyki

Wolontariat dotyczy sfery działalności pożytku publicznego i nie jest możliwe jego wykonywanie przez wolontariusza, w ramach działalności gospodarczej podmiotu korzystającego. Możliwe jest odbywanie praktyki w formie bezpłatnego stażu lub na podstawie umowy o wykonywaniu praktyki. Może to być umowa o pracę lub umowa cywilno - prawna np. umowa zlecenie lub umowa o dzieło.

Potwierdzenie praktyki zawodowej w sytuacji śmierci patrona

Warunki odbywania praktyki zawodowej w celu uzyskania uprawnień budowlanych uregulowane zostały w art. 14 ust. 4 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 2351 ze zm.), zgodnie z którym „Warunkiem zaliczenia praktyki zawodowej jest praca polegająca na bezpośrednim uczestnictwie w pracach projektowych albo na pełnieniu funkcji technicznej na budowie pod kierownictwem osoby posiadającej odpowiednie uprawnienia budowlane, a w przypadku odbywania praktyki za granicą pod kierunkiem osoby posiadającej uprawnienia odpowiednie w danym kraju”. Następnie w art. 14 ust. 4b określono, że „Za równorzędną z praktyką zawodową polegającą na bezpośrednim uczestnictwie w pracach projektowych, o której mowa w ust. 4, uznaje się roczną praktykę przy sporządzaniu projektów odbytą pod patronatem osoby posiadającej odpowiednie uprawnienia budowlane, zwanej dalej "patronem". Patronem, może być osoba, która posiada co najmniej 5-letnie doświadczenie zawodowe przy sporządzaniu projektów w ramach posiadanych uprawnień budowlanych”.

Z powyższego wynika, że praktyka odbywana jest pod kierownictwem lub pod patronatem osoby, która powinna posiadać odpowiednie uprawnienia. Kierownictwo lub patronat sprawowane jest osobiście, stąd nie ma możliwości potwierdzenia sprawowania go przez inną osobę. Konkludując, nie jest dopuszczalne, aby osoba, która nie sprawowała patronatu potwierdziła jego sprawowanie przez inną osobę, w miejsce patrona, który zmarł.

Informacja na temat pojęcia wolontariatu w kontekście rodzaju umowy o wykonywaniu praktyki zawodowej.

Wolontariat - wolontariat nie jest świadczeniem wykonywanym w ramach stosunku pracy, a tym samym na podstawie umowy o pracę. Przeciwnie, wolontariat jest regulowany ustawą o działalności pożytku publicznego i wolontariacie i jako taki wykonywany jest na podstawie umowy o wolontariacie. Żaden przepis nie determinuje formy umowy o pracę i zasad wynagrodzenia w trakcie wykonywania praktyk zawodowych architekta. Przepisy prawne nie regulują tym samym, czy praktyka może być bezpłatna, czy też nie. Jednakże w przypadku odbywania praktyki bez wynagrodzenia, możemy mówić o praktyce lub stażu nieodpłatnym, ale nie o praktyce czy stażu w ramach wolontariatu. "Wolontariat", jest to pojęcie oznaczające pracę wykonywaną przez wolontariusza, na podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Wolontariat to dobrowolna, świadomie oraz bez wynagrodzenia praca, świadczona na rzecz osób, organizacji pozarządowych, a także rozmaitych instytucji działających w różnych obszarach społecznych. Wykonywanie praktyki zawodowej (projektowej i budowlanej) na podstawie "wolontariatu" w rozumieniu działu III ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie jest niemożliwe, gdyż wolontariat w tym rozumieniu dotyczy sfery działalności pożytku publicznego i co do zasady ustawodawca wykluczył jego wykonywanie przez wolontariusza w ramach działalności gospodarczej podmiotu korzystającego (art. 42 ust. 1). Tak więc możliwe jest odbywanie praktyki zawodowej bezpłatnej, nie zaś w oparciu o przepisy ustawy o wolontariacie, a na podstawie umowy cywilnoprawnej.

W maju bieżącego roku uzyskałam tytuł inżynierski na kierunku Architektura w Polsce oraz w Niemczech. W czerwcu bieżącego roku rozpoczęłam praktyki architektoniczne na Malcie. Po powrocie do Polski planuje rozpocząć studia na stopniu magisterskim oraz odbyć drugą cześć praktyk. Po zakończeniu studiów magisterskich i praktyk budowlanych, chciałabym podejść do egzaminu celem uzyskania pełnych uprawnień budowlanych w zakresie Architektury. W tej sytuacji chciałabym dowiedzieć się, czy istnieje możliwość zaliczenia takich praktyk, lub ich części, jako praktyk projektowych, niezbędnych do uzyskania uprawnień. Jestem angażowana we wszystkie fazy projektu i zdobywam wiedzę i umiejętności, które z pewnością będę wykorzystywała w mojej późniejszej praktyce architektonicznej.

Kwestia ta została uregulowana w par. 3 i nast. Rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 11 września 2014 r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie. Zgodnie z tymi przepisami praktyka zawodowa, odbywana jest po uzyskaniu dyplomu ukończenia wyższej uczelni oraz jest potwierdzona przez osobę wpisaną na listę członków izby, posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane. W przypadku praktyki zawodowej odbywanej za granicą, praktykę taką potwierdza się dokumentem wydanym przez kierownika jednostki, w której odbywała się praktyka zawodowa, potwierdzonym przez osobę, pod kierunkiem której odbyła się praktyka. Osoba ta musi posiadać uprawnienia odpowiadające swoim zakresem uprawnieniom, o które będzie się osoba starała w przyszłości. Oznacza to że osoba ta musi mieć uprawnienia w zakresie nieograniczonym w specjalności architektonicznej. Jeżeli będzie to osoba posiadająca uprawnienia ograniczone, praktyka nie będzie uznana. Jednocześnie, zgodnie z przepisem par. 3 ust 3 w/w rozporządzenia do praktyki zawodowej zalicza się praktykę odbytą po ukończeniu trzeciego roku studiów wyższych, potwierdzoną przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane i wpisaną na listę członków izby.

Odnosząc powyższe przepisy do tego przypadku, praktyka jaką odbywać będzie osoba po ukończeniu III roku studiów na kierunku architektury, co do zasady, zostanie uwzględniona jako praktyka zawodowa. Należy przyjąć, że dotyczy to, tak zarówno praktyki na budowie, jak i praktyki przy sporządzaniu projektów, bowiem przywołany wyżej przepis par 3 ust 3 rozporządzenia, nie przewiduje podziału pomiędzy tymi dwiema formami praktyki.

Podkreślić jednak należy, że roczny okres praktyki zawodowej odnosi się do praktyki wykonywanej w pełnym wymiarze czasu pracy. Tym samym w przypadku odbywania praktyki równolegle z zajęciami na studiach lub równoczesnego obywania praktyki przy projektowaniu i na budowie łączny okres praktyki zawodowej ulegnie proporcjonalnemu przedłużeniu.

W przypadku przystąpienia do egzaminu, wszystkie złożone przez Panią dokumenty, w tym okres praktyki, będą badane przez okręgowa komisję kwalifikacyjną w toku postępowania kwalifikacyjnego.

Warunkiem zaliczenia praktyki zawodowej, jest jej potwierdzenie przez osobę posiadającą uprawnienia odpowiadające swym rodzajem i zakresem uprawnieniom, o nadanie których ubiega się wnioskodawca w postępowaniu kwalifikacyjnym. Powyższy warunek dotyczy także osób ubiegających się o uprawnienia budowlane bez ograniczeń w tej samej specjalności, które posiadają już uprawnienia w ograniczonym zakresie. Powyższe wynika z następującej podstawy prawnej.

Zgodnie z dyspozycją art. 14 ust. 5 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane [Dz. U. z 2016 r., poz. 290 tj. z późn. zm. dalej również jako: ustawa - Prawo budowlane] -Do osób ubiegających się o nadanie uprawnień budowlanych bez ograniczeń, posiadających uprawnienia budowlane w ograniczonym zakresie w tej specjalności, nie stosuje się przepisów ust. 3 pkt 1 lit. b i c, pkt 3 lit. b lub pkt 5 lit. b i c.- Przepisy wymienione w art. 14 ust. 5 ustawy - Prawo budowlane, dotyczą wymagań w zakresie czasu trwania praktyki na budowie lub praktyki przy sporządzaniu projektów, których spełnienie jest niezbędne dla uzyskania uprawnień budowlanych do: 1) projektowania, 2) kierowania robotami budowlanymi, 3) projektowania i kierowania robotami budowlanymi, - bez ograniczeń. Sens przepisu art.14 ust. 5 sprowadza się do tego, iż osoba już posiadająca uprawnienia budowlane w ograniczonym zakresie nie musi ponownie odbywać praktyki zawodowej. Niemniej jednak, zgodnie z art. 14 ust. 4 ustawy - Prawo budowlane -Warunkiem zaliczenia praktyki zawodowej jest pracapolegająca na bezpośrednim uczestnictwie w pracach projektowych albo na pełnieniu funkcji technicznej na budowie pod kierownictwem osoby posiadającej odpowiednie uprawnienia budowlane, a w przypadku odbywania praktyki za granicą pod kierunkiem osoby posiadającej uprawnienia odpowiednie w danym kraju.- Zatem osoba ubiegająca się o uprawniania w zakresie nieograniczonym powinna odbyć praktykę pod kierownictwem osoby posiadającej ten sam zakres i rodzaj uprawnień zawodowych. Art. 14 ust. 5 nie można odczytywać w sprzeczności z art. 14 ust. 4 prawa budowlanego, regulacje prawne jednej ustawy należy interpretować całościowo.

Dodatkowo, zgodnie z § 5 ust. 7 Regulaminu postępowania kwalifikacyjnego w sprawach nadawania uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej, stanowiącego załącznik do uchwały Krajowej Rady Izby Architektów RP nr O-38-IV-2014 z dnia 16 października 2014 r. tj. z późn. zm. -Praktyka zawodowa, o której mowa w ust. 3,4 i 5 wymaga potwierdzenia przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane i wpisaną na listę czynnych członków samorządu zawodowego architektów lub inżynierów budownictwa przez cały okres trwania praktyki zawodowej. Przez odpowiednie uprawnienia budowlane należy rozumieć uprawnienia odpowiadające swym rodzajem i zakresem uprawnieniom, o nadanie których ubiega się wnioskodawca w postępowaniu kwalifikacyjnym, z zastrzeżeniem, iż osoba potwierdzająca fakt odbycia praktyki projektowej powinna posiadać uprawnienia w specjalności architektonicznej, natomiast osoba potwierdzająca fakt odbycia praktyki na budowie - uprawnienia w specjalności architektonicznej lub konstrukcyjno - budowlanej.

Ocena, czy wykonywane czynności w ramach odbytej praktyki zawodowej wypełnią dyspozycję zapisów ustawowych i regulaminowych, należy do organu I instancji w indywidualnym postępowaniu kwalifikacyjnym na wniosek osoby uprawnionej. Przede wszystkim zaznaczyć należy, że zgodnie z art. 14 ust 4 Prawa budowalnego warunkiem zaliczenia praktyki zawodowej jest praca polegająca na bezpośrednim uczestnictwie w pracach projektowych albo pełnieniu funkcji technicznej na budowie pod kierownictwem osoby posiadającej odpowiednie uprawnienia budowalne. Uszczegółowienie zasad odbywania praktyki zawodowej zostało zawarte w przepisach Regulaminu zgodnie z którym praktyka zawodowa na budowie powinna polegać na pełnieniu funkcji technicznej przy wykonywaniu robót budowlanych o różnorodnym charakterze, pozwalających na zapoznaniu się z możliwie pełnym cyklem realizacji inwestycji oraz warunkami bezpieczeństwa i higieny pracy w budownictwie. Inspektor nadzoru inwestorskiego jest uczestnikiem procesu budowlanego w rozumieniu art. 17 ustawy Prawo budowlane jednakże nie wykonuje robót budowlanych bezpośrednio na budowie, nie kieruje budową ani robotami budowlanymi, nie może wydawać poleceń osobom zatrudnionym na budowie a jedynie kierownikowi budowy. Inspektor reprezentuje na budowie i jest zatrudniony przez inwestora, a nie przez wykonawcę robót. Sprawuje w jego imieniu kontrolę zgodności realizacji budowy z projektem i pozwoleniem na budowę, przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej. Sprawdza jakość wykonywanych robót, odbiera roboty budowlane ulegające zakryciu, uczestniczy w próbach i odbiorach technicznych instalacji itp. Przebywa na budowie sporadycznie.

W związku z powyższym oraz zapisami obowiązującego Regulaminu, inspektor nadzoru inwestorskiego nie może nadzorować praktyki zawodowej na budowie w stosunku do osoby, która powinna na niej stale przebywać aby zapoznać się z jak najszerszym procesem cyklu inwestycyjnego oraz wykonywać polecenia kierownika budowy.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 11 września 2014 r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie, wprowadziło oświadczenie w miejsc dotychczasowych książek praktyk. Rozporządzenie weszło w życie dnia 25 września 2014 r., wobec czego wpisy w zakresie praktyk powinny zostać dokonane w oświadczeniu po dniu 25 września 2014 r.

Wzór oświadczenia stanowi załącznik nr 5a do Regulaminu postępowania kwalifikacyjnego w sprawach nadawania uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej, który jest dostępny na stronie: https://www.izbaarchitektow.pl/kategoria/pytania_i_odpowiedzi_regulamin_postepowania_kwalifikacyjnego_ws._nadawania_uprawnien_budowlanych,285.

Na mocy Rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie z dnia 11 września 2014 r. (Dz.U. z 2014 r. poz. 1278) dotychczas funkcjonujące książki praktyk, które dokumentowały przebieg odbytych praktyk zawodowych, zostały zastąpione oświadczeniami potwierdzającymi odbycie praktyki zawodowej. Nowe przepisy w/w Rozporządzenia nie zawierają w swojej treści obowiązku rejestrowania oświadczeń potwierdzających odbycie praktyki zawodowej, tym samym, brak jest podstaw prawnych do takiej rejestracji.

Na mocy Rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie z dnia 11 września 2014 r. (Dz.U. z 2014 r. poz. 1278) dotychczas funkcjonujące książki praktyk, które dokumentowały przebieg odbytych praktyk zawodowych, zostały zastąpione oświadczeniami potwierdzającymi odbycie praktyki zawodowej. Praktyka zawodowa po wejściu w życie Ustawy o ułatwieniu dostępu do wykonywania niektórych zawodów regulowanych Dz. U. z 10 czerwca 2014 r. poz. 768. (od 10.08.2014r.) jest dokumentowana w oświadczeniu, którego wzór określa załącznik nr 1 do w/w rozporządzenia. Zgodnie z § 3 ust. 7 pkt 1 Rozporządzenia w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie z dnia 11 września 2014 r., dokumentem potwierdzającym odbycie: praktyki, o której mowa w art. 14 ust. 4-4b ustawy Prawo budowlane, jest oświadczenie potwierdzające odbycie praktyki zawodowej, którego wzór określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.ą /> W związku z powyższym, w przypadku zaginięcia książki praktyki zawodowej, dokumentującej przebieg odbytej w poprzednich latach praktyki, możliwe jest udokumentowanie praktyki poprzez złożenie oświadczenia, którego wzór określa załącznik nr 1 do w/w rozporządzenia wraz z -Załącznikiem do oświadczenia potwierdzającego odbycie praktyki zawodowej- (tj. zbiorczym zestawieniem odbytej praktyki zawodowej). Należy jednocześnie pamiętać, że warunkiem zaliczenia praktyki zawodowej jest m.in. potwierdzenie jej odbycia przez osobę wpisaną na listę członków izby, posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane - zgodnie z § 3 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie z dnia 11 września 2014 r. oraz, że zaświadczenie o przynależności do właściwej izby, osoby kierującej praktyką, powinno być aktualne w okresie odbywania praktyki.

Każda forma odbywania praktyki (etat, część etatu, umowy zlecenia, umowy o dzieło, staż i inne) jest podstawą do dokumentowania praktyki niezbędnej do uzyskania uprawnień, w stosunku do każdego rodzaju nadawanych przez Izbę Architektów RP uprawnień. Rozporządzenie Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju z dnia 11 września 2014 r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie ani żaden inny obowiązujący przepis prawa nie ogranicza wymogów odnośnie formy wykonywania pracy. Natomiast załącznik nr 1 do ww. Rozporządzenia pt. -Zbiorcze zestawienie odbytej praktyki zawodowej- w rubryce -forma wykonywanej praktyki- wprost przewiduje, iż może to być umowa zlecenia, umowa o dzieło lub część etatu. Stąd też, za dopuszczalną podstawę dokumentowania praktyki należy uznać każdą formę odbywania praktyki.

W ramach praktyki zawodowej możliwe jest wykonywanie praktyki w wymiarze pełnego etatu pracy (8 h dziennie), przy czym bez znaczenia pozostaje forma odbywania praktyki. W każdym przypadku jednakże niemożliwe jest odbycie praktyki zawodowej w wymiarze przekraczającym wymiar pełnego etatu czasu pracy.

Praktyka zawodowa przy projektowaniu powinna polegać na bezpośrednim i zgodnym z regulacjami wewnętrznymi Izby Architektów RP uczestnictwie w pracach projektowych przy sporządzaniu projektów budowlanych oraz spełniać pozostałe wymogi rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju. Różnorodność tematyczna, stopień złożoności opracowań projektowych oraz zakres wykonywanych czynności decydują o uznaniu praktyki za odpowiednią.

Natomiast, praktyka zawodowa na budowie powinna polegać na pełnieniu funkcji technicznej przy wykonywaniu robót budowlanych o różnorodnym charakterze, pozwalających na zapoznanie się z możliwie pełnym cyklem realizacji inwestycji oraz warunkami bezpieczeństwa i higieny pracy w budownictwie, w szczególności przy wznoszeniu budynku lub jego części oraz powinna spełniać pozostałe wymogi rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju. Do praktyki zawodowej na budowie zalicza się:

Dwa lata pracy przy wykonywaniu czynności, o których mowa w pkt 1-3 powyżej, uznaje się za rok praktyki zawodowej na budowie.

1. wykonywanie czynności inspekcyjno-kontrolnych w organach nadzoru budowlanego;
2. pracę w organach administracji rządowej albo jednostek samorządu terytorialnego, realizujących zadania zarządcy drogi publicznej, polegającą na wykonywaniu czynności na terenie budowy i obejmującą konieczność fachowej oceny zjawisk lub samodzielnego rozwiązywania zagadnień architektonicznych oraz techniczno-organizacyjnych;
3. pracę u zarządcy infrastruktury kolejowej lub w podmiocie odpowiedzialnym za utrzymanie infrastruktury kolejowej we właściwym stanie technicznym działającym na zlecenie zarządcy infrastruktury kolejowej, polegającą na wykonywaniu czynności na terenie budowy lub czynności inspekcyjno-kontrolnych i obejmującą konieczność fachowej oceny zjawisk, stanu technicznego budowli i urządzeń budowlanych lub samodzielnego rozwiązywania zagadnień architektonicznych oraz techniczno-organizacyjnych.

Zgodnie z przepisem art. 14 ust 4 ustawy Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 r. (tj. Dz. U. z 2013 r. poz. 1409 ze zm.): Warunkiem zaliczenia praktyki zawodowej jest praca polegająca na bezpośrednim uczestnictwie w pracach projektowych albo na pełnieniu funkcji technicznej na budowie pod kierownictwem osoby posiadającej odpowiednie uprawnienia budowlane, a w przypadku odbywania praktyki za granicą pod kierunkiem osoby posiadającej uprawnienia odpowiednie w danym kraju.
-Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie z dnia 11 września 2014 r. (Dz.U. z 201 r. poz. 1278) w przepisie § 3 ust. 1 i ust. 2 wskazuje:

1. Praktyka zawodowa, o której mowa w art. 14 ust. 4 ustawy, odbywana jest po uzyskaniu dyplomu ukończenia wyższej uczelni lub po uzyskaniu tytułu zawodowego technika lub mistrza albo dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w zawodzie nauczanym na poziomie technika oraz jest potwierdzona przez osobę wpisaną na listę członków izby, posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane.
2. Zakres praktyki zawodowej powinien być zgodny z zakresem specjalności uprawnień budowlanych, o które ubiega się wnioskodawca.

Z powyższego wynika, iż Ustawodawca nie wymaga od każdego opiekuna praktyk posiadania uprawnień w nieograniczonym zakresie. Zgodnie z § 5 ust. 7 Regulaminu postępowania kwalifikacyjnego w sprawach nadawania uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej Praktyka zawodowa, wymaga potwierdzenia przez osobę kierującą praktyką, posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane i wpisaną na listę członków samorządu zawodowego architektów lub inżynierów budownictwa przez cały okres trwania praktyki budowlanej. Jednocześnie, zgodnie z tym przepisem, przez odpowiednie uprawnienia budowalne należy rozumieć uprawnienia odpowiadające swym rodzajem i zakresem uprawnieniom, o nadanie których ubiega się wnioskodawca, z tym zastrzeżeniem, że osoba potwierdzająca praktykę projektową powinna posiadać uprawnienia w specjalności architektonicznej zaś praktyka na budowie powinna zostać potwierdzona przez osobę posiadającą uprawnienia w specjalności architektonicznej lub konstrukcyjno-budowlanej.

Biorąc pod uwagę powyższe regulacje prawne, wskazać należy, iż rodzaj i zakres uprawnień budowlanych opiekuna lub patrona praktyk zawodowych będzie zdeterminowany rodzajem i zakresem uprawnień, o których nadanie ubiega się osoba przystępująca do praktyki zawodowej.

Zgodnie z art. 14 ust. 5 Prawa budowlanego z dnia 7 lipca 1994 r. do osób ubiegających się o uprawnienia budowlane bez ograniczeń, posiadających uprawnienia budowlane w ograniczonym zakresie w tej specjalności, nie stosuje się przepisów ust. 3 pkt 1 lit. b i c, pkt 3 lit. b lub pkt 5 lit. b i c. W związku z powyższym, brak jest obowiązku odbycia ponownej praktyki przez osoby ubiegające się o nadanie uprawnień budowlanych bez ograniczeń, posiadających uprawnienia budowlane w ograniczonym zakresie w tej specjalności pod warunkiem, że osoba nadzorująca pierwotną praktykę posiada uprawnienia do projektowania bez ograniczeń.

Zgodnie z § 4 rozporządzenia z dnia 11 września 2014r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie (Dz.U. 2014r., poz. 1278) odbycie praktyki zawodowej za granicą potwierdza się dokumentem wydanym przez kierownika jednostki, w której odbywała się praktyka zawodowa, potwierdzonym przez osobę, pod kierunkiem której była odbywana praktyka, posiadającą uprawnienia odpowiadające swoim zakresem uprawnieniom, o których mowa w art. 14 ust. 1 ustawy prawo budowlane.

Dokument ten powinien zawierać:

1. wskazanie robót budowlanych i obiektów budowlanych, przy których projektowaniu bezpośrednio uczestniczyła lub pełniła funkcję techniczną na budowie osoba odbywająca praktykę zawodową, z określeniem charakteru wykonywanych czynności oraz z określeniem: rodzaju, przeznaczenia
   i konstrukcji danego obiektu oraz, odpowiednio do wnioskowanej specjalności uprawnień budowlanych, inne charakterystyczne parametry techniczne lub użytkowe danego obiektu, a także lokalizację inwestycji i nazwę inwestora;
2. potwierdzenie okresu odbywania praktyki zawodowej z podaniem terminów rozpoczęcia i ukończenia praktyki;
3. ogólną ocenę teoretycznej i praktycznej wiedzy z zakresu wnioskowanej specjalności, dokonaną przez osobę, pod nadzorem której odbywana była praktyka.

Tak więc, nie musi Pan/Pani uzupełniać książki wydanej w Polsce, wystarczające jest potwierdzenie na piśmie odbytej praktyki. Załączone dokumenty powinny być przetłumaczone na język polski, przez tłumacza przysięgłego.

Jeżeli w tabeli jest wpis o projekcie, potwierdzony przez projektanta, który jednocześnie figuruje na stronie tytułowej projektu budowlanego, wystarczy potwierdzenie autora projektu (projektanta), że współpracowała Pani jako asystent projektanta przy tworzeniu projektu. Należałoby uznać kopię projektu potwierdzoną za zgodność z oryginałem, nawet jeżeli imię i nazwisko projektanta praktykanta nie zostało wymienione w zespole projektowym uwidocznionymi w projekcie.

Potwierdzenie projektu przez kierownika praktyk za zgodność z oryginałem oraz potwierdzenie udziału w projekcie jest wystarczające i zgodne z regulaminem. Innymi słowy: potwierdzenie udziału w sporządzaniu dokumentacji projektowej kandydata ubiegającego się o nadanie uprawnień projektowych przez osobę prowadzącą praktykę, przy równoczesnym potwierdzeniu kopii dokumentacji za zgodność z oryginałem, powinno być uznane za spełnienie wymogów co do warunków odbywania praktyki projektowej.

Zgodnie z par 3 ust. 4 pkt. 8 Regulaminu postępowania kwalifikacyjnego w sprawach nadawania uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej do wniosku o nadanie uprawnień budowlanych dołącza się zaświadczenie o przynależności do izby samorządu zawodowego obejmujące cały okres patronowania/ kierowania praktyką wraz z kopią uprawnień patrona/opiekuna praktyk.

W związku z tym, iż przedmiotowe zaświadczenia dla członków samorządu architektów są generowane z systemu przez okręgowe izby architektów, nie trzeba poświadczać ich za zgodność z oryginałem przez notariusza. W zakresie decyzji o nadaniu uprawnień budowlanych patrona/kierownika praktyk Regulamin wyraźnie wskazuje, iż dla spełnienia wymogów formalnych wystarczająca jest kopia przedmiotowego dokumentu, oczywiście może być poświadczona za zgodność z oryginałem przez kierownika /patrona praktyk zawodowych.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie z dnia 11 września 2014 r. (Dz. U. z 2014 r. poz. 1278, dalej: Rozporządzenie) w przepisie § 3 ust. 1 wskazuje: Praktyka zawodowa, o której mowa w art. 14 ust. 4 ustawy, odbywana jest po uzyskaniu dyplomu ukończenia wyższej uczelni lub po uzyskaniu tytułu zawodowego technika lub mistrza albo dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w zawodzie nauczanym na poziomie technika oraz jest potwierdzona przez osobę wpisaną na listę członków izby, posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane. Z kolei przepis § 3 ust. 3 w/w Rozporządzenia wprowadza wyjątek od powyższej zasady odbywania praktyki po ukończeniu uczelni wyższej, stanowiąc, że: do praktyki zawodowej zalicza się praktykę odbytą po ukończeniu trzeciego roku studiów wyższych, potwierdzoną przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane i wpisaną na listę członków izby.

Praktyka zawodowa po wejściu w życie Ustawy o ułatwieniu dostępu do wykonywania niektórych zawodów regulowanych Dz. U. z 10 czerwca 2014 r. poz. 768. (od 10.08.2014r.) jest dokumentowana w oświadczeniu, którego wzór określa załącznik nr 1 do w/w rozporządzenia. Zgodnie z § 3 ust. 7 pkt 1 Rozporządzenia w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie z dnia 11 września 2014 r., dokumentem potwierdzającym odbycie: praktyki, o której mowa w art. 14 ust. 4-4b ustawy Prawo budowlane, jest oświadczenie potwierdzające odbycie praktyki zawodowej, którego wzór określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

Zgodnie z powyższym, możliwe jest rozpoczęcie odbywania praktyki zawodowej po ukończeniu trzeciego roku studiów wyższych - pod warunkiem potwierdzenia jej przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane i wpisaną na listę członków izby - w formie oświadczenia, o którym mowa powyżej.

Przepisy Ustawy Prawo Budowlane z 7 lipca 1994r. (tj. Dz.U. z 2013 r. poz. 1409 ze zm.), jak również przepisy Rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie z dnia 11 września 2014 r. (Dz.U. z 2014 r. poz. 1278) nie precyzują, na podstawie jakiej umowy (o pracę/o dzieło/zlecenia) powinna być realizowana praktyka zawodowa.

Okręgowa Komisja Kwalifikacyjna zalicza udokumentowaną praktykę zawodową potwierdzoną przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane i wpisaną na listę członków izby - pod warunkiem spełniania wymogów wskazanych w w/w przepisach prawnych oraz regulacjach wewnętrznych izby. Bez znaczenia pozostaje przy tym forma cywilno-prawna zawartej umowy w ramach odbywanej praktyki zawodowej - umowa o pracę/ umowa zlecenie / umowa o dzieło / staż. Zgodnie bowiem z postanowieniem § 5 ust. 8 zdanie 2 Regulaminu postępowania kwalifikacyjnego w sprawach nadawania uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej (stanowiącego Załącznik do uchwały nr O-38-IV-2014 Krajowej Rady Izby jeden rok praktyki zawodowej oznacza 52 tygodnie odbytej praktyki liczonej jako 5 dni po osiem godzin dziennie tj. 40 godzin tygodniowo odbytej praktyki zawodowej, bez względu na formę umowy, w ramach której odbywana jest praktyka.

Praktyka zawodowa - po wejściu w życie Ustawy o ułatwieniu dostępu do wykonywania niektórych zawodów regulowanych Dz.U. z 10 czerwca 2014 r. poz. 768. (od 10.08.2014r.) - jest dokumentowana w oświadczeniu, którego wzór określa załącznik nr 1 do w/w rozporządzenia. Zgodnie z § 3 ust. 7 pkt 1 Rozporządzenia w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie z dnia 11 września 2014 r., dokumentem potwierdzającym odbycie: praktyki, o której mowa w art. 14 ust. 4-4b ustawy Prawo budowlane, jest oświadczenie potwierdzające odbycie praktyki zawodowej, którego wzór określa załącznik nr 1 do rozporządzenia. W treści tego oświadczenia niezbędne jest wskazanie m.in. ilość tygodni odbytej praktyki oraz, w jakiej formie jest odbywana praktyka (etat/część etatu/ umowa o dzieło / umowa zlecenia). Zgodnie z powyżej powołanym postanowieniem § 5 ust. 8 zdanie 2 Regulaminu postępowania kwalifikacyjnego obowiązuje 8-godzinny czas pracy i tym samym, praktyka w ciągu dnia powinna również uwzględniać taki wymiar czasu. Niepełny dzień pracy podczas odbywania praktyki powinien być uzupełniony w ciągu innego dnia. Każdy dzień, w którym odbywana była praktyka zawodowa powinien być uwzględniony w oświadczeniu potwierdzającym odbycie praktyki zawodowej. Dla doprecyzowania sposobu i czasu trwania praktyki, może Pani załączyć do oświadczenia dodatkowe pisemne wyjaśnienia, określające dokładny przebieg praktyki zawodowej, ale nie jest to obligatoryjnie na etapie postępowania kwalifikacyjnego.

Staż kierowany do osób bezrobotnych jest dopuszczalną formą odbywania praktyki zawodowej.

Na wniosek bezrobotnego do 30 roku życia Starosta powiatowy może przyznać bon stażowy stanowiący gwarancję skierowania do odbycia stażu u pracodawcy wskazanego przez bezrobotnego na okres 6 miesięcy, o ile pracodawca zobowiąże się do zatrudnienia bezrobotnego po zakończeniu stażu przez okres 6 miesięcy. Staż odbywany w ramach bonu stażowego podlega zasadom i ustaleniom dotychczas stosowanym do stażu odbywanego na podstawie art. 53 ustawy o Promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Czas pracy bezrobotnego odbywającego staż nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo, a bezrobotnego będącego osobą niepełnosprawną zaliczona do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności - 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo.

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 20.04.2004 o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2016 r., tj. poz. 645 z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 20.08.2009. w sprawie szczegółowych warunków odbywania stażu przez bezrobotnych (Dz. U. 2009, Nr 142, poz. 1160).

Zgodnie z przepisem art. 14 ust. 4 ustawy Prawo Budowlane z 7 lipca 1994 r.: Warunkiem zaliczenia praktyki zawodowej jest praca polegająca na bezpośrednim uczestnictwie w pracach projektowych albo na pełnieniu funkcji technicznej na budowie pod kierownictwem osoby posiadającej odpowiednie uprawnienia budowlane, a w przypadku odbywania praktyki za granicą pod kierunkiem osoby posiadającej uprawnienia odpowiednie w danym kraju. Doprecyzowanie powyższej regulacji zostało przez ustawodawcę zawarte w przepisie § 3 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie z dnia 11 września 2014 r. . Przepis § 3 ust. 2 w/w Rozporządzenia precyzuje: Zakres praktyki zawodowej powinien być zgodny z zakresem specjalności uprawnień budowlanych, o które ubiega się wnioskodawca. Nadto, stosownie do § 5 ust. 7 Regulaminu postępowania kwalifikacyjnego w sprawach nadawania uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej (przyjętego uchwałą nr O-38-IV-2014 Krajowej Rady Izby Architektów RP z dnia 16 października 2014 r., tekst jednolity z późniejszymi zmianami) podnieść należy, iż praktyka zawodowa, o której mowa w§ 5 ust. 3, 4 i 5 Regulaminu wymaga potwierdzenia przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane i wpisaną na listę czynnych członków samorządu zawodowego architektów lub inżynierów budownictwa przez cały okres trwania praktyki zawodowej. Przez odpowiednie uprawnienia budowlane należy rozumieć uprawnienia odpowiadające swym rodzajem i zakresem uprawnieniom, o nadanie których ubiega się wnioskodawca w postępowaniu kwalifikacyjnym, z zastrzeżeniem, iż osoba potwierdzająca fakt odbycia praktyki projektowej powinna posiadać uprawnienia w specjalności architektonicznej, natomiast osoba potwierdzająca fakt odbycia praktyki na budowie - uprawnienia do kierowania budową w specjalności architektonicznej lub konstrukcyjno - budowlanej.

Z powyższego wynika, iż ustawodawca wymaga od każdego opiekuna praktyk posiadania uprawnień w nieograniczonym zakresie wówczas, gdy osoba odbywająca praktykę ubiega się o nadanie uprawnień budowlanych w takim samym zakresie. Biorąc pod uwagę powyższe regulacje prawne, wskazać również należy, iż rodzaj i zakres uprawnień budowlanych opiekuna lub patrona praktyk zawodowych będzie zdeterminowany rodzajem i zakresem uprawnień, o których nadanie ubiega się osoba przystępująca do praktyki zawodowej.

W kontekście powyższego, chcąc uzyskać uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w specjalności architektonicznej, nie można odbywać praktyki zawodowej pod kierownictwem osoby posiadającej uprawnienia budowlane do kierowania robotami budowlanymi w ograniczonym zakresie w specjalności konstrukcyjno-budowlanej.

Ustawa z dnia 9 maja 2014 r. (Dz. U. 2014 poz. 768) o ułatwieniu dostępu do niektórych zawodów regulowanych zmieniająca mi. n. ustawę z dnia 7 lipca 1994 Prawo budowlane (Dz. U. 2013 poz. 1409 z p. zm.) - dalej jako -Prawo budowlane- w zakresie praktyk zawodowych wprowadziła do ustawy pojęcia: -patron- i -pod patronatem- (art.. 14. ust. 4b). Zmiana ta wywołała dyskusję i wątpliwości, jak rozumieć te nowe określenia, w szczególności w sytuacji, gdy w ustawie pozostawione zostały określenia -kierownik- i -pod kierownictwem-. Niniejsze stanowisko ma na celu wskazanie różnic pomiędzy powyższymi funkcjami.

W najprostszym możliwie ujęciu (słownikowym) patron to opiekun, protektor, mecenas, gwarant jakości, poziomu, (często jest to funkcja honorowa) a kierownik to organizator, przełożony, kontroler (funkcja związana przeważnie z zależnością służbową i stosunkiem pracy).

Patron został niewątpliwie wprowadzony do ustawy celowo (przez dodanie ust. 4b.). Nowe przepisy wyraźnie rozróżniają praktykę wykonywaną -pod kierunkiem- od praktyki wykonywanej -pod patronatem- i uznają oba te sposoby odbywania i dokumentowania praktyki za równorzędne. Zmiana ustawy, w swoim założeniu, (miedzy innymi) miała -ułatwić dostęp- do zawodu architekta. Dlatego wprowadziła dwie instytucje, które różnią się przede wszystkim formalno-prawnym stosunkiem umownym z osobą odbywającą praktykę: jeżeli taki stosunek istnieje, osoba sprawuje kierownictwo nad praktyką, natomiast jeżeli tego stosunku nie ma, (np. ktoś chce odbywać praktykę u swojego krewnego, który jest architektem) to osoba ta jest patronem (tj. opiekunem a nie kierownikiem).Ustawodawca chciał umożliwić bowiem odbywanie praktyki projektowej również w tzw. domowych warunkach poza zakresem służbowego stosunku z kierownikiem praktyk. Dlatego wyłącznie w dziedzinie projektowania, z pominięciem praktyk na budowie wprowadzono możliwość potwierdzenia odbycia praktyki zawodowej przez -patrona-, który nie jest -kierownikiem- osoby odbywającej praktykę i nie pozostaje z praktykantem w zależności służbowej lub innej cywilno -prawnej.

Zgodnie z  art. 14 Prawa budowlanego:

Warunkiem zaliczenia praktyki zawodowej jest praca polegająca na bezpośrednim uczestnictwie w pracach projektowych - pod kierownictwem osoby posiadającej odpowiednie uprawnienia budowlane - (ust.4.). Za równorzędną z praktyką zawodową polegającą na bezpośrednim uczestnictwie w pracach projektowych o której mowa w ust. 4, uznaje się roczną praktykę przy sporządzaniu projektów odbytą pod patronatem osoby posiadającej odpowiednie uprawnienia budowlane, zwanej dalej -patronem-. (ust. 4b.)

Z dodatkowym warunkiem, że:

Patronem może być osoba, która posiada co najmniej 5-letnie doświadczenie zawodowe przy sporządzaniu projektów w ramach posiadanych uprawnień budowlanych.

Powołując się na uzasadnienie do ustawy deregulacyjnej należy przypomnieć również intencje ustawodawcy w powyższym zakresie:

-Osoba zainteresowana odbyciem praktyki projektowej, oprócz odbywania praktyki w formie zatrudnienia w biurze projektowym, mogłaby odbyć praktykę pod opieką patrona. Patronem byłaby osoba posiadająca odpowiednie uprawnienia budowlane oraz będąca czynnym członkiem samorządu zawodowego. Wprowadzone zmiany umożliwią także sprawowanie patronatu przez osoby posiadające uprawnienia budowlane w ograniczonym zakresie, jednak taka osoba będzie mogła objąć patronat tylko nad osobą ubiegającą się o uprawnienia budowlane w ograniczonym zakresie. Wprowadzenie instytucji patrona ułatwi dostęp do uzyskiwania uprawnień budowlanych, gdyż znacznie zwiększy się liczba podmiotów, u których można odbywać praktykę. (...).-

Należy przy tym wskazać, że w pierwotnym projekcie rządowym istotą wprowadzenia instytucji patrona miała być możliwość skrócenia praktyki projektowej odbywanej u patrona nawet do 6 miesięcy przy czym, po uzyskaniu przez osobę odbywającą tę praktykę wpisu na listę członków samorządu zawodowego, przez okres o jaki praktyka zostałaby skrócona patron miał ponosić odpowiedzialność zawodową za projekty architektoniczno-budowlane sporządzane przez osobę, która odbyła praktykę oraz miał być obowiązany do sprawdzania tych projektów - zrezygnowano z tego zapisu, pozostawiając bardzo niejasną granicę pomiędzy instytucją patrona oraz kierownika praktyk sprowadzającą się do formalno - prawnego stosunku zobowiązaniowego lub jego braku.

Regulacje ustawowe dotyczące -patrona- mają swoje odzwierciedlenie w  przepisach rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 11 września 2014 r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie, w szczególności dotyczących potwierdzania i dokumentowania praktyki. W rozporządzeniu wyraźnie sprecyzowano, że dokumentem potwierdzającym odbycie praktyki zawodowej , o której mowa w art.14 ust 4-4b ustawy jest oświadczenie, którego wzór określa załącznik nr 1 do rozporządzenia. (§3.ust.7.) Wzór oświadczenia w pkt 3 zawiera zdanie, zgodnie z którym komisja kwalifikacyjna jest informowana czy praktyka była odbywana pod patronatem poprzez wykreślenie jednej z opcji tak/nie. Na podstawie tej informacji komisja uzyskuje podstawę do sprawdzenia dodatkowej przesłanki tj. 5 letniego doświadczenia zawodowego patrona lub jej pominięcia w przypadku kierownika praktyki zawodowej.

Jednocześnie Krajowa Komisja Kwalifikacyjna informuje, iż powyższe stanowisko nie stanowi oficjalnej wykładni prawa i nie wiąże organu w rozstrzyganiu indywidualnych spraw administracyjnych.

Wszystkie dokumenty złożone w ramach postępowania kwalifikacyjnego, wydane w innym języku niż język polski muszą zostać przetłumaczone na język polski przez tłumacza przysięgłego. Wymóg ten wynika z art. 4 Ustawy o języku polskim, zgodnie z którym językiem urzędowym jest język polski. Zakładając, że do postępowania w przedmiocie nadania uprawnień budowlanych stosuje się odpowiednio przepisy KPA, dokumenty składane w tym postępowaniu muszą zostać przetłumaczone na język polski.

Zgodnie z § 3 ust 1 i 3 rozporządzenia Ministra infrastruktury i rozwoju z dnia 11 września 2014 r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznychw budownictwie, w związku z art. 2 ustawy z dnia 22 lutego 2019 r. o zmianie ustawy - Prawo budowlane, praktyka zawodowa, odbywana jest po uzyskaniu dyplomu ukończenia wyższej uczelni lub po uzyskaniu tytułu zawodowego technika lub mistrza albo dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w zawodzie nauczanym na poziomie technika oraz jest potwierdzona przez osobę wpisaną na listę członków izby, posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane. Jednocześnie ustawa wprowadza wyjątek od powyższej zasady, zgodnie, z którym do praktyki zawodowej zalicza się praktykę odbytą po ukończeniu trzeciego roku studiów wyższych, potwierdzoną przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane i wpisaną na listę członków izby.

Wskazany powyżej wyjątek od zasady odbywania praktyki po uzyskaniu dyplomu, tj. po ukończeniu III roku studiów wyższych, w przypadku specjalności architektonicznej odnosi się wyłącznie do studiów na kierunku architektury. Żadne inne studia, nie uprawniają studenta do skutecznego rozpoczęcia praktyki zawodowej, niezbędnej do ubiegania się o uprawnienia budowalne w specjalności architektonicznej. Tak zarówno praktyka odbywana po ukończeniu jak i w trakcie studiów jest praktyką zawodową wyłącznie, gdy przedmiot tych studiów odpowiada specjalności, o jaką w przyszłości chce ubiegać się praktykant. Ukończenie III roku studiów na innym niż architektura kierunku nie uprawnia do zaliczenia w trakcie studiów praktyki zawodowej dla specjalności architektonicznej.

Zgodnie z § 2 ust. 4 Rozporządzenia Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 29 kwietnia 2019 r. w sprawie przygotowania zawodowego do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie (Dz.U. z 2019 r. poz. 831): „Do praktyki zawodowej na budowie zalicza się:

1) wykonywanie czynności inspekcyjno-kontrolnych w urzędach obsługujących organy nadzoru budowlanego;

2) pracę polegającą na wykonywaniu czynności na terenie budowy i obejmującą konieczność fachowej oceny zjawisk lub samodzielnego rozwiązywania zagadnień architektonicznych oraz techniczno-organizacyjnych wykonywaną w urzędach obsługujących organy administracji rządowej albo jednostek samorządu terytorialnego, realizujących zadania zarządcy drogi publicznej;

3) pracę u zarządcy infrastruktury kolejowej lub w podmiocie odpowiedzialnym za utrzymanie infrastruktury kolejowej we właściwym stanie technicznym działającym na zlecenie zarządcy infrastruktury kolejowej, polegającą na wykonywaniu czynności na terenie budowy lub czynności inspekcyjno-kontrolnych i obejmującą konieczność fachowej oceny zjawisk, stanu technicznego budowli i urządzeń budowlanych lub samodzielnego rozwiązywania zagadnień architektonicznych oraz techniczno-organizacyjnych.

Natomiast, jak wskazano w ust. 6 ww. rozporządzenia „Wykonywanie czynności, o których mowa w ust. 4, potwierdza osoba posiadająca odpowiednie uprawnienia budowlane i wpisana na listę członków izby”. Z powyższego wynika, że czynności wykonywane w ramach praktyki w urzędach obsługujących organy nadzoru budowlanego potwierdzają jedynie osoby posiadające odpowiednie uprawniana budowlane oraz są wpisane na listę członków właściwego samorządu zawodowego, a zatem osoby, które nie są członkami samorządu zawodowego nie są uprawnione do potwierdzenia praktyki zawodowej.

Podstawę prawną dla wprowadzenia w Regulaminie postępowania kwalifikacyjnego w sprawach nadawania uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej[1], obowiązku załączenia do wniosku o nadanie uprawnień budowlanych maksimum trzech wybranych przez kandydata prac projektowych wykonanych w ramach odbytej praktyki zawodowej - w przypadku ubiegania się o nadanie uprawnień do projektowania bez ograniczeń lub w ograniczonym zakresie, stanowi zarówno ustawa z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (dalej: „u.p.b.”), jak również ustawa z dnia 15 grudnia 2000r. o samorządach zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa (dalej: „ustawa zawodowa”).

Zgodnie z art. 12 ust. 3a u.p.b. właściwa izba samorządu zawodowego prowadzi postępowanie kwalifikacyjne na wniosek osoby ubiegającej się o uprawnienia budowlane. Postępowanie, o którym mowa w zdaniu poprzednim, składa się z dwóch etapów. Pierwszy z nich to kwalifikowanie wykształcenia i praktyki zawodowej jako odpowiednie lub pokrewne dla danej specjalności uprawnień budowlanych. Natomiast wedle art. 12 ust. 2 u.p.b. „samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, określone w ust. 1 pkt 1-5, mogą wykonywać wyłącznie osoby posiadające odpowiednie wykształcenie techniczne i praktykę zawodową, dostosowane do rodzaju, stopnia skomplikowania działalności i innych wymagań związanych z wykonywaną funkcją, stwierdzone decyzją, zwaną dalej "uprawnieniami budowlanymi", wydaną przez organ samorządu zawodowego”.

Zgodnie z § 3 ust. 4 pkt 4 Regulaminu postępowania kwalifikacyjnego w sprawach nadawania uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej, do wniosku o nadanie uprawnień budowlanych należy dołączyć m.in. maksimum trzy wybrane przez kandydata prace projektowe wykonane w ramach odbytej praktyki zawodowej - w przypadku ubiegania się o nadanie uprawnień do projektowania bez ograniczeń lub w ograniczonym zakresie.

Z powyższego wynika, że do wniosku należy dołączyć „prace projektowe wykonane w ramach odbytej praktyki zawodowej”. Jak należy rozumieć użyte w Regulaminie sformułowanie „prace projektowe” wyjaśniono w jego treści, zgodnie bowiem z § 3 ust. 5 są to poświadczone za zgodność z oryginałem, przez kierownika/patrona praktyk, kopie części architektonicznej projektu budowlanego, w wykonaniu których uczestniczyła osoba ubiegająca się o nadanie uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej. Co więcej, zgodnie z § 5 rozporządzenia Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 29 kwietnia 2019r. w sprawie przygotowania zawodowego do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie „Izba może zwrócić się do organu administracji architektoniczno-budowlanej lub nadzoru budowlanego albo do autora projektu lub inwestora o przedstawienie prac projektowych wykonanych w ramach praktyki zawodowej lub potwierdzenie zakresu robót budowlanych, w których uczestniczyła osoba ubiegająca się o uprawnienia budowlane.”

Projekt budowlany lub jego fragmenty są jedynie materiałem pomocniczym służącym sformułowaniu pytań podczas egzaminu ustnego oraz sprawdzeniu umiejętności samodzielnego rozwiązywania zagadnień technicznych. Projektant, który sprawuje funkcję kierownika praktyki zawodowej powinien ustalić zakres, w którym może zostać udostępniony projekt budowlany dla celów postępowania kwalifikacyjnego, prowadzonego przez okręgową komisję kwalifikacyjną. W gestii strony postępowania administracyjnego pozostaje skompletowanie dokumentów, które należy dołączyć do wniosku.

Należy ponadto wskazać na dokument „Polityka prywatności dla członków i kandydatów na członków” dalej jako „Polityka”, który stanowi załącznik Nr 2 do Uchwały Krajowej Rady Izby Architektów RP nr O-012-IV-2018 z dnia 23 maja 2018r., ze zm. nr O-62-V-2019. Zgodnie z Polityką Izba przetwarza „wyłącznie dane, które zostały przez Państwa udostępnione dobrowolnie w związku z członkostwem lub ubieganiem się o członkostwo w IARP. Zakres przetwarzanych danych wynika z treści Statutu Izby Architektów Rzeczypospolitej Polskiej oraz z Ustawy z dnia 15 grudnia 2000r. o samorządach zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa. Między innymi przetwarzamy następujące Państwa dane osobowe: imię, nazwisko, telefon kontaktowy, numer PESEL, numer dowodu tożsamości, zdjęcie, dane adresowe, informacje o wykształceniu, oraz informacje o przebiegu wykonywania zawodu.”

Zgodnie z powyższym, wszelkie dokumenty, które Strona przedstawi dla celów przeprowadzenia przez Izbę postępowania kwalifikacyjnego służą jedynie temu celowi.

[1] Załącznik do uchwały nr O-38-IV-2014 Krajowej Rady Izby Architektów RP z dnia 16 października 2014r.

Czy mogę ubiegać się o nadanie uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej do projektowania bez ograniczeń kończąc studia I stopnia (inżynierskie) na kierunku budownictwo i uzyskując tytuł inżynier budownictwa oraz studia II stopnia (magisterskie) na kierunku architektura i uzyskując tytuł magister inżynier architekt?

Przy ubieganiu się o uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej do projektowania bez ograniczeń oraz do kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń wymagane jest uzyskanie tytułu zawodowego magister inżynier architekt.

Kontynuacja przez daną osobę studiów architektonicznych w formie studiów II stopnia i uzyskanie tytułu magistra będzie uprawniało do przystąpienia do postępowania kwalifikacyjnego o nadanie uprawnień architektonicznych, z tym zastrzeżeniem, że studia I stopnia ukończyła dana osoba również na kierunku architektury i urbanistyki.

W przypadku uzupełnienia różnic programowych obejmujących I stopień kształcenia, postępowanie kwalifikacyjne obejmuje również badania wykształcenia kandydata w zakresie I stopnia kształcenia, poprzez odniesienie programu studiów do standardów kształcenia określonych w rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 29 września 2011 r. w sprawie standardów kształcenia dla kierunków studiów weterynarii i architektury.

• Stanowisko Krajowej Komisji Kwalifikacyjnej w przedmiocie kwalifikowania wykształcenia kandydatów na uprawnienia budowalne w specjalności architekt
• Uzupełnienie stanowiska Krajowej Komisji Kwalifikacyjnej w przedmiocie kwalifikowania wykształcenia kandydatów na uprawnienia budowalne w specjalności architektonicznej
• Uzupełnienie stanowiska Krajowej Komisji Kwalifikacyjnej w przedmiocie kwalifikowania wykształcenia kandydatów na uprawnienia budowalne w specjalności architektonicznej (11.01.2018 r.)
• Pismo Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego
• Pismo Polskiej Komisji Akredytacyjnej

Zgodnie z art. 12 ust. 4i Ustawy Prawo Budowlane z dnia 7 lipca 1994 r.: -Pozytywny wynik części pisemnej egzaminu jest ważny przez okres 3 lat od dnia jego uzyskania-, a więc od dnia egzaminu.

W powyższej regulacji wyraża się konieczność aktualizacji wiedzy - po określonym okresie czasu - przez osobę ubiegającą się o nadanie uprawnień budowlanych. Przez okres 3 lat, kandydat może przystępować do części ustnej egzaminu, bez konieczności ponownego zdawania części pisemnej, zaś po tym okresie, wymagane jest ponowne przystąpienie do egzaminu pisemnego.

Jednocześnie, powyżej cytowany przepis, jak również żadne inne postanowienie ustawy Prawo budowlane nie przewiduje -przedawnienia- kwalifikowania wykształcenia i praktyki zawodowej jako odpowiednie lub pokrewne dla danej specjalności uprawnień budowlanych, o którym mowa w art. 12 ust. 3a pkt 1 Prawa budowlanego.

Z powyższego wynika, że po trzyletnim okresie czasu liczonym od momentu uzyskania pozytywnego wyniku części pisemnej egzaminu, niezbędna jest ponowna weryfikacja posiadanej przez kandydata wiedzy poprzez zdanie egzaminu pisemnego, jednakże bez konieczności przeprowadzania procedury kwalifikacyjnej w całości (a więc bez ponownej weryfikacji wykształcenia i praktyki zawodowej) oraz tym samym, bez potrzeby uiszczania opłaty z tytułu kwalifikowania.

Akty prawne podane do publicznej wiadomości przez Krajową Komisję Kwalifikacyjną IARP, których znajomość wymagana jest na egzaminie, w sposób szeroki i jednocześnie szczegółowy regulują kwestie związane z procesem budowlanym.

Wskazanie konkretnych regulacji, na zasadzie -w szczególności-, ma na celu zwrócenie uwagi na przepisy, których bieżąca znajomość jest niezbędna w działaniach obejmujących projektowanie i kierowanie robotami budowlanymi, jednak to wskazanie w żadnym przypadku nie zawęża i nie wyklucza znajomości pozostałych regulacji.

Pytania do części pisemnej i ustnej egzaminu, zgodnie z publikowanym również -Regulaminem postępowania kwalifikacyjnego w sprawach nadawania uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej- znajdują się w Bazie Pytań, będącej w dyspozycji Krajowej Komisji Kwalifikacyjnej IARP i nie można wykluczyć, że zagadnienia, wskazane jako -w szczególności-, mogą lecz nie muszą być wykorzystane przy redakcji zestawów egzaminacyjnych.

Na egzaminie na uprawnienia budowlane sprawdza się znajomość aktualnie obowiązujących aktów prawnych - na dzień egzaminu (Patrz - Regulamin Postępowania kwalifikacyjnego w sprawach nadania uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej). W związku z tym, że nowelizacja ustawy Prawo Budowlane wchodzi w życie 28 czerwca 2015 r., a egzamin odbędzie się 12 czerwca 2015 r., na najbliższym egzaminie w sesji letniej nie będzie obowiązywała ustawa Prawo Budowlane w znowelizowanej wersji.

Krajowa Komisja Kwalifikacyjna IARP uprzejmie informuje, że w obecnych uwarunkowaniach nie może zająć stanowiska ani udzielić odpowiedzi ponieważ wpływ na nie mają czynniki zewnętrzne, od których działania Komisji są zależne, a których Komisja nie jest w stanie przewidzieć. Prosimy zatem o śledzenie informacji na stronie internetowej Izby Architektów RP.

Stanowisko Krajowej Komisji Kwalifikacyjnej dotyczące przynależności samorządowej osób posiadających uprawnieninia wykonawcze w specjalności architektonicznej

Zgodnie z art. 15a ust 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej bez ograniczeń uprawniają do projektowania lub kierowania robotami budowlanymi w odniesieniu do architektury.

Dokonując literalnej wykładni tego przepisu należy wskazać, iż poprzez użycie spójnika -lub-, a zatem alternatywy łącznej, Ustawodawca przewidział możliwość nadawania uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej, tak zarówno w zakresie sporządzania projektów architektoniczno-budowlanych, jak również w zakresie kierowania robotami budowlanymi w odniesieniu do architektury obiektu oraz łącznego uprawnienia do projektowania oraz kierowania robotami budowlanymi w odniesieniu do architektury obiektu.

Jednocześnie zgodnie z art. 15a ust 4 w/w ustawy w sposób podobny określony został zakres uprawnień budowlanych w specjalności konstrukcyjno-budowlanej, zgodnie, z którym uprawnienia te obejmują projektowanie konstrukcji obiektu lub kierowanie robotami budowlanymi w odniesieniu do konstrukcji oraz architektury obiektu.

Z tak przyjętego porządku, należy wyprowadzić wniosek, iż Ustawodawca określając zakresy poszczególnych uprawnień budowlanych, w tym zakresy uprawnień w specjalności architektonicznej i konstrukcyjno-budowlanej, wprowadził zasadę, iż uprawnienia te obejmują tak zarówno projektowanie jak również kierowanie robotami budowlanymi.

Odmienny jest natomiast zakres tych uprawnień, który w przypadku specjalności architektonicznej odnosi się do architektury obiektu, zaś w przypadku specjalności konstrukcyjno-budowlanej zarówno do jego konstrukcji jak i architektury obiektu.

Należy podkreślić, iż użyty w treści przepisu art. 15 a ust 4, zwrot -oraz- wskazuje, iż uprawnienia budowlane w specjalności konstrukcyjno-budowlanej bez ograniczeń, na zasadzie wyjątku, uprawniają nie tylko do kierowania robotami budowlanymi w odniesieniu do konstrukcji obiektu, ale również jego architektury.

Przepis ten jednak posiada charakter przepisu szczególnego, rozszerzającego zakres uprawnień w specjalności konstrukcyjno - budowalnej na niektóre uprawnienia, co do zasady przypisane specjalności architektonicznej. Skoro, zatem powyższy przepis jest przepisem szczególnym, to zgodnie z ogólną zasadą wykładni nie może być interpretowany rozszerzająco. Stąd należy wyprowadzić wniosek, iż wprowadzenie w treści rozporządzenia możliwości kierowania robotami budowlanymi w ramach specjalności konstrukcyjno-budowalnej, tak zarówno w odniesieniu do konstrukcji jak również architektury obiektu, nie wyłącza możliwości kierowania robotami budowlanymi w ramach specjalności architektonicznej.

Innymi słowy uprawnienie do kierowania robotami budowlanymi w odniesieniu do architektury obiektu może wynikać tak zarówno z uprawnień budowlanych w specjalności konstrukcyjno budowlanej (w odniesieniu do konstrukcji oraz architektury obiektu) jak również specjalności architektonicznej (wyłącznie w odniesieniu do architektury obiektu).

Potwierdzeniem powyższej interpretacji jest treść art. 2 ust 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000r. o samorządach zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa, określającego zakres wykonywania zawodu architekta. Zgodnie z tym przepisem zakres czynności zawodowych architektów obejmuje nie tylko projektowanie architektoniczne obiektów budowlanych, ale również nadzór nad procesem ich powstawania. Przepis ten, zatem koreluje z uprawnieniem do możliwości kierowania robotami budowlanymi w odniesieniu do architektury obiektu.

Odmienną kwestią jest przynależność do odpowiedniej izby samorządu zawodowego osób posiadających uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej bez ograniczeń udzielonych do kierowania robotami budowlanymi albo do projektowania i kierowania robotami budowlanymi w odniesieniu do architektury obiektu.

Rozważając tę kwestię w pierwszej kolejności należy od-nieść się do przepisów ustawy samorządowej, która wprowadza podział członkostwa pomiędzy samorządem architektów oraz samorządem inżynierów budownictwa. Jak wynika z art. 5 ust 1 i 2 ustawy, podział ten został dokonany przez Ustawodawcę poprzez przyjęcie kryterium specjalności uprawnień budowlanych. Katalog tych uprawnień jest katalogiem zamkniętym i wynika z art. 14 ustawy prawo budowlane. Zgodnie z jego treścią uprawnienia budowlane mogą być udzielane m.in. w specjalnościach architektonicznej, konstrukcyjno-budowlanej, drogowej, mostowej, kolejowej, wyburzeniowej.

Zgodnie zaś z art. 5 ustawy samorządowej, poprzez odesłanie do art. 14 ust 1 pkt 1 i ust 3 pkt 1 prawa budowlanego, izby architektów zrzeszają, co do zasady osoby posiadające uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej do projektowania bez ograniczeń. Osoby posiadające uprawnienia budowlane w innych niż architektoniczna specjalnościach zrzeszone są w izbach inżynierów budownictwa.

W ocenie Krajowej Komisji Kwalifikacyjnej zawarte w treści art. 5 ust 1 pkt 1 ustawy samorządowej odesłanie do prawa budowlanego, należy interpretować rozszerzająco, poprzez przyjęcie, iż samorząd architektów zrzesza osoby posiadające uprawnienia w specjalności architektonicznej bez ograniczeń nie tylko w zakresie projektowania, ale również kierowania robotami budowlanymi w odniesieniu do architektury obiektu.

Przyjęcie odmiennego stanowiska doprowadziłoby, do błędnego wniosku, iż osoby posiadające uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej bez ograniczeń do kierowania robotami budowlanymi w odniesieniu do architektury obiektu, nie mogą przynależeć do żadnej z izb samorządów zawodowych. Jak bowiem wyżej wykazano, zgodnie z art. 5 ust 2 ustawy samorządowej, izby inżynierów budownictwa zrzeszają osoby posiadające uprawnienia budowlane w specjalnościach innych niż architektoniczna, jak również na zasadzie wyjątku osoby posiadające uprawnienia budowalne w specjalności architektonicznej do projektowania, ale wyłącznie w ograniczonym zakresie.

Zgodnie z art. 5 ust. 8 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. 2013r., poz. 1409 z późn. zm.) świadectwo charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową może sporządzać osoba, która:

Zgodnie z powyższym, sam fakt posiadania uprawnień (w specjalności architektonicznej, konstrukcyjno-budowlanej lub instalacyjnej) jest wystarczający - oczywiście przy spełnieniu innych powyższych przesłanek tj. pełna zdolność do czynności prawnych, niekaralność etc. - by legitymować się prawem do sporządzenia świadectwa charakterystyki energetycznej.

1. posiada pełną zdolność do czynności prawnych;
2. ukończyła, w rozumieniu przepisów o szkolnictwie wyższym, co najmniej:
   1. studia magisterskie albo
   2. studia inżynierskie na kierunkach: architektura, budownictwo, inżynieria środowiska, energetyka lub pokrewnych;
3. nie była karana za przestępstwo przeciwko mieniu, wiarygodności dokumentów, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi lub za przestępstwo skarbowe;
4. posiada uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej, konstrukcyjno-budowlanej lub instalacyjnej albo odbyła szkolenie i złożyła z wynikiem pozytywnym egzamin przed ministrem właściwym do spraw budownictwa, lokalnego planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa.

W celu rozszerzenia posiadanych uprawnień w specjalności architektonicznej do projektowania bez ograniczeń na uprawnienia do projektowania i kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń, należy złożyć we właściwej Okręgowej Izby Architektów RP wniosek o przeprowadzenie postępowania kwalifikacyjnego w danym zakresie.

Wniosek, będący załącznikiem nr 4 do Regulaminu postępowania kwalifikacyjnego w sprawach nadawania uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej jest dostępny na stronie: https://www.izbaarchitektow.pl/kategoria/pytania_i_odpowiedzi_regulamin_postepowania_kwalifikacyjnego_ws._nadawania_uprawnien_budowlanych,285

Zgodnie z art. 14. ust. 3 pkt. 4) Ustawy Prawo budowlane, może Pan/Pani ubiegać się o uprawnienia w specjalności architektonicznej do kierowania robotami budowlanymi w ograniczonym zakresie pod warunkiem ukończenia studiów pierwszego stopnia na kierunku architektura lub architektura i urbanistyka oraz odbycia praktyki na budowie w wymiarze 1,5 roku.

W przypadku spełnienia tych warunków, należy złożyć we właściwej Okręgowej Izby Architektów RP wniosek o przeprowadzenie postępowania kwalifikacyjnego w danym zakresie.

Wniosek, będący załącznikiem nr 4 do Regulaminu postępowania kwalifikacyjnego w sprawach nadawania uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej jest dostępny na stronie: https://www.izbaarchitektow.pl/kategoria/pytania_i_odpowiedzi_regulamin_postepowania_kwalifikacyjnego_ws._nadawania_uprawnien_budowlanych,285

Uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej do projektowania bez ograniczeń nie uprawniają do pełnienia funkcji inspektora nadzoru inwestorskiego.

Uprawnienie do pełnienia funkcji inspektora nadzoru inwestorskiego dają np. uprawnienia budowalne do projektowania i kierowania robotami budowalnymi w specjalności architektonicznej bez ograniczeń.

Zarówno obowiązki jak i uprawnienia inspektora nadzoru inwestorskiego reguluje odpowiednio art. 25 i 26 Ustawy Prawo Budowlane.

Inspektor nadzoru inwestorskiego jest uczestnikiem procesu budowlanego, reprezentuje interesy inwestora na budowie. Inspektorem nadzoru inwestorskiego może zostać osoba posiadająca uprawnienia budowlane do kierowania robotami budowlanymi (uprawnienia wykonawcze) w danej specjalności, przynależąca do właściwej izby samorządu zawodowego oraz posiadająca ważne ubezpieczenie OC.

Zgodnie z art. 25 przedmiotowej ustawy, do podstawowych obowiązków inspektora nadzoru inwestorskiego należy:

Inspektor nadzoru inwestorskiego, zgodnie z art. 26 przedmiotowej ustawy ma prawo:

1. reprezentowanie inwestora na budowie przez sprawowanie kontroli zgodności jej realizacji z projektem i pozwoleniem na budowę, przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej;
2. sprawdzanie jakości wykonywanych robót i wbudowanych wyrobów budowlanych, a w szczególności zapobieganie zastosowaniu wyrobów budowlanych wadliwych i niedopuszczonych do stosowania w budownictwie;
3. sprawdzanie i odbiór robót budowlanych ulegających zakryciu lub zanikających, uczestniczenie w próbach i odbiorach technicznych instalacji, urządzeń technicznych i przewodów kominowych oraz przygotowanie i udział w czynnościach odbioru gotowych obiektów budowlanych i przekazywanie ich do użytkowania;
4. potwierdzanie faktycznie wykonanych robót oraz usunięcia wad, a także, na żądanie inwestora, kontrolowanie rozliczeń budowy.
5. wydawać kierownikowi budowy lub kierownikowi robót polecenia, potwierdzone wpisem do dziennika budowy, dotyczące: usunięcia nieprawidłowości lub zagrożeń, wykonania prób lub badań, także wymagających odkrycia robót lub elementów zakrytych, oraz przedstawienia ekspertyz dotyczących prowadzonych robót budowlanych i dowodów dopuszczenia do stosowania w budownictwie wyrobów budowlanych oraz urządzeń technicznych;
6. żądać od kierownika budowy lub kierownika robót dokonania poprawek bądź ponownego wykonania wadliwie wykonanych robót, a także wstrzymania dalszych robót budowlanych w przypadku, gdyby ich kontynuacja mogła wywołać zagrożenie bądź spowodować niedopuszczalną niezgodność z projektem lub pozwoleniem na budowę.

Przedstawiona poniżej odpowiedź nie stanowi wiążącej wykładni prawa, a jedynie opinię w zakresie aktualnie obowiązujących przepisów, przy uwzględnieniu orzecznictwa sądów administracyjnych.

Zgodnie z art. 15a ust. 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2020r., poz. 1333t.j.), "Uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej w ograniczonym zakresie uprawniają do projektowania lub kierowania robotami budowlanymi, w odniesieniu do architektury obiektu o kubaturze do 1000 m³ w zabudowie zagrodowej lub na terenie zabudowy zagrodowej."

Należy wskazać, że w ww. ustawie nie zawarto definicji legalnej pojęcia "zabudowy zagrodowej", stąd należy sięgnąć w tym zakresie do wypracowanego orzecznictwa sądowo-administracyjnego. Pojęcie to zdefiniowane zostało na gruncie rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2000r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, jednak definicja ta ma zastosowanie jedynie w obrębie tego aktu, zgodnie bowiem z § 149 Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002r. w sprawie "Zasad techniki prawodawczej", w akcie niższym rangą nie formułuje się definicji pojęć zawartych w ustawie upoważniającej, chyba że ustawa wyraźnie przewiduje taką możliwość.

W związku z powyższym, jak wskazuje się w orzecznictwie: "skoro w systemie prawa nie ma legalnej definicji pojęcia zabudowy zagrodowej, mogącej znaleźć zastosowanie w postępowaniu dotyczącym warunków zabudowy, jest rzeczą organów, stosujących prawo, dokonanie samodzielne wykładni tego pojęcia, przy sięgnięciu choćby do definicji językowej; nie mniej - niezależnie, jakim posługiwać się rozumieniem pojęcia zabudowy zagrodowej - w każdym przypadku konieczne jest, aby wraz z zabudową o charakterze gospodarczym lub inwentarskim współistniał budynek mieszkalny" (zob.: np. II OSK 1536/07 -Wyrok NSA z dnia 4 grudnia 2008r.). Sądy administracyjne wskazują, iż pod pojęciem zabudowy zagrodowej rozumieć należy w szczególności budynki mieszkalne, gospodarcze lub inwentarskie w rodzinnych gospodarstwach rolnych, hodowlanych lub ogrodniczych oraz w gospodarstwach leśnych (zob.:wyrok NSA 17 listopada 2010 r., sygn. II OSK1100/09, wyroki NSA: z dnia 21 grudnia 2007r., II OSK 1723/06, lex 372227; z dnia 23 sierpnia 2000r., II OSK 118/06. lex 352065).

Ponadto w orzecznictwie podkreśla się, że zabudowa zagrodowa ma służyć prowadzeniu działalności gospodarczej, stanowiąc jednocześnie miejsce zamieszkania i pracy rolnika oraz jego rodziny. Zabudowa zagrodowa (siedlisko) łączy zatem "funkcję mieszkaniową z funkcją produkcji rolnej i siedlisko tworzy dom mieszkalny, budynki inwentarskie, budynki gospodarcze i budowle rolnicze?"(tak wyrok WSA w Szczecinie z 16 listopada 2011 r., II SA/Sz 917/11). W tym miejscu zwrócić należy uwagę na pogląd, że aby ustalić, że mamy do czynienia z zabudową zagrodową, wystarcza, aby na nieruchomości znajdował się tylko budynek mieszkalny lub tylko budynek gospodarczy, ważne jednak jest, aby każdy z nich był częścią składową gospodarstwa rolnego (zob.: wyrok WSA we Wrocławiu z 7 kwietnia 2006 r., II SA/Wr 11/05).

Kwalifikując dane przedsięwzięcie jako zabudowę zagrodową, należy również uwzględniać zmianę współczesnego charakteru gospodarki rolnej, tj. fakt, że poszczególne budynki, budowle i urządzenia mogą być położone w oddaleniu od centralnego punktu zagrody. Istotne jest jednak to, aby były one funkcjonalnie i organizacyjnie powiązane z gospodarstwem rolnym, którego elementem jest zagroda (siedlisko). (zob.: wyrok WSA w Olsztynie z 12.03.2019 r., II SA/Ol 86/19, LEX nr 2647504).

Pojęcie zabudowy zagrodowej należy, dla celów określenia uprawnienia do zaprojektowania budynku w takiej zabudowie, traktować funkcjonalnie, zgodnie z potocznym rozumieniem tego pojęcia - jako budynki służące prowadzeniu działalności gospodarczej, stanowiąc jednocześnie miejsce zamieszkiwania i pracy rolnika oraz jego rodziny. Zabudowa zagrodowa łączy zatem funkcję mieszkaniową z funkcją produkcji rolnej, a zatem powinna stanowić element gospodarstwa rolnego.

Uprawnienia ograniczone w specjalności architektonicznej obejmują możliwość projektowania i kierowania robotami budowlanymi w odniesieniu do architektury obiektu o kubaturze do 1000m², który mieści się w pojęciu zabudowy zagrodowej, niezależnie od tego, czy znajduje się na obszarze objętym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, oznaczonym jako tereny zabudowy zagrodowej, czy też poza planem. Jednak samo ustalenie w planie miejscowym na terenie zabudowy zagrodowej możliwości usytuowania budynków o funkcjach niezwiązanych z zabudową zagrodową, nie daje żadnych podstaw do zaprojektowania tych obiektów przez osoby posiadające uprawnienia ograniczone. Innymi słowy, nie rozszerza zakresu uprawnień na możliwość zaprojektowania takich budynków przez osoby nieposiadające uprawnień bez ograniczeń. Zakres uprawnień określił bowiem ustawodawca, nie zaś autorzy aktów prawa miejscowego tj. miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Co więcej, praktyka zapisów planów pokazuje, że na terenach zabudowy zagrodowej niejednokrotnie dopuszcza się lokalizację obiektów niezwiązanych z funkcją podstawową, jako funkcję uzupełniającą, np. zwartych zespołów zabudowy letniskowej, mieszkaniowej jednorodzinnej czy usługowej. Nie zmienia to jednak zakresu uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej w ograniczonym zakresie, którego ramy wyznaczają po pierwsze funkcja zabudowy - zabudowa zagrodowa, po drugie kubatura obiektu - 1000m². Pojawienie się w ustaleniach planu miejscowego zapisów, dotyczących realizacji innych funkcji, na terenach przeznaczonych na cele zabudowy zagrodowej, nie oznacza realizacji zabudowy zagrodowej i możliwości sporządzenia projektu przez osoby posiadające uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej w ograniczonym zakresie, o których mowa w ustawie Prawo budowlane.

Jednocześnie ocena adekwatności zakresu uprawnień budowlanych projektanta do wnioskowanej przez inwestora inwestycji, spoczywa na organie administracji architektoniczno-budowlanej, który przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę sprawdza m.in. posiadanie przez projektanta i projektanta sprawdzającego odpowiednich uprawnień budowlanych.

O nadanie jakich uprawnień budowlanych może ubiegać się osoba posiadająca tytuł technika architekta

W obecnym stanie prawnym kwestia uprawnień budowlanych regulowana jest przepisami ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2020 r., poz. 1333) oraz przepisami rozporządzenia Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 29 kwietnia 2019 r. w sprawie przygotowania zawodowego do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie (Dz.U. z 2019 r., poz. 831). Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 4 ustawy uzyskanie uprawnień budowlanych w specjalnościach, o których mowa w ust. 1 (tj. również w specjalności architektonicznej) wymaga:

„[…] 4) do kierowania robotami budowlanymi w ograniczonym zakresie:

a) ukończenia:
–studiów drugiego stopnia na kierunku pokrewnym dla danej specjalności lub
–studiów pierwszego stopnia na kierunku odpowiednim dla danej specjalności, lub
–studiów pierwszego stopnia na kierunku pokrewnym dla danej specjalności, lub

b) posiadania:
–tytułu zawodowego technika lub mistrza, albo
–dyplomu zawodowego albo dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe, w zawodzie nauczanym na poziomie technika
- w zawodach związanych z budownictwem określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 16, w zakresie odpowiednim dla danej specjalności,

c)odbycia praktyki na budowie w wymiarze:
- czterech lat w przypadku, o którym mowa w lit. b;”
- półtora roku w przypadku, o którym mowa w lit. a tiret pierwsze i drugie,
–trzech lat w przypadku, o którym mowa w lit. a tiret trzecie,

Z powyższego wynika, że o nadanie uprawnień do kierowania robotami budowlanymi w ograniczonym zakresie może ubiegać się m.in. osoba, która posiada tytuł zawodowy technika w zakresie odpowiednim dla danej specjalności oraz odbyła czteroletnia praktykę zawodową. Wykaz zawodów związanych z budownictwem dla odpowiedniej specjalności zamieszczony został w załączniku nr 3 do rozporządzenia Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 29 kwietnia 2019 r. w sprawie przygotowania zawodowego do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie. Zgodnie z ww. załącznikiem zawodem związanym z budownictwem dla specjalności architektonicznej jest zawód technika architekta (lp. 1).

Jeśli chodzi o uprawniania do projektowania, to w ww. przepisach nie przewidziano nadawania ich osobom posiadającym tytuł technika architekta. Aby uzyskać uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej należy m.in. posiadać wskazane w przepisach wykształcenie wyższe. W przypadku uprawnień projektowych bez ograniczeń należy legitymować się ukończonymi studiami I i II stopnia na kierunku odpowiednim (architektura lub architektura i urbanistyka), natomiast aby uzyskać uprawnienia projektowe w ograniczonym zakresie należy ukończyć studia I stopnia na kierunku odpowiednim lub studia II stopnia na kierunku pokrewnym (budownictwo).

Pojęcie robót budowlanych zostało zdefiniowane w art. 3 pkt 7 ustawy Prawo budowlane i oznacza ono budowę, jak również prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego. Z powyższego wynika, że kierowanie robotami budowlanymi, o którym mowa w art. 15a ust. 2 ustawy Prawo budowlane, obejmuje także kierowanie samą budową. Tym samym, osoba posiadająca uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej do kierowana robotami budowlanymi bez ograniczeń może pełnić funkcję kierownika budowy.

Ponadto, zgodnie z art. 42 ust. 4 ustawy Prawo budowlane, przy prowadzeniu robót budowlanych, do kierowania którymi jest wymagane przygotowanie zawodowe w specjalności techniczno-budowlanej innej niż posiada kierownik budowy, inwestor jest obowiązany zapewnić ustanowienie kierownika robót w danej specjalności. Z powyższego wynika, że gdy kierownikiem budowy została ustanowiona osoba, posiadająca uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej, może zaistnieć potrzeba ustanowienia przez inwestora dodatkowo kierowników poszczególnych robót budowlanych. Powyższe stanowisko Krajowej Rady IARP oraz Krajowej Komisji Kwalifikacyjnej IARP zostało w całości podzielone przez Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego w piśmie z dnia 29 marca 2021 r. (stanowisko GUNB dostępne TU).

W sytuacji ustanowienia kierowników poszczególnych robót, kierownikiem budowy pozostaje w dalszym ciągu architekt odpowiadający za całość przebiegu prac budowlanych oraz ich organizację i koordynację. W świetle powyższych regulacji ustawy - Prawo budowlane i przepisów rozporządzenia stwierdzić należy, iż w cytowanych przepisach dotyczących powoływania kierownika budowy nie jest przywołana żadna specjalność jako dominująca. Architekci posiadający uprawnienia budowlane do kierowania robotami (przynależący do Izby Architektów RP) mają prawo pełnić rolę kierownika budowy całości obiektu.

Właściwość miejscowa organów prowadzących postępowanie kwalifikacyjne o nadanie uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej

Prowadzenie postępowania kwalifikacyjnego, przeprowadzanie egzaminów na uprawnienia budowlane oraz wydawanie decyzji w sprawie nadawania uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej, należy do właściwych miejscowo okręgowych komisji kwalifikacyjnych. Prowadząc postępowania kwalifikacyjne o nadanie uprawnień budowalnych, okręgowej komisje kwalifikacyjne stosują odpowiednio przepisy kodeksu postępowania administracyjnego. Zgodnie z art. 19 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego, okręgowe komisje kwalifikacyjne przestrzegają swojej właściwości miejscowej z urzędu. Każda okręgowa komisja kwalifikacyjna bada, na podstawie treści wniosku, czy jest właściwa do prowadzenia powyższego postępowania. Jeżeli dojdzie do przekonania, że nie jest właściwa, przekazuje sprawę właściwej okk.

Ustalenie właściwości miejscowej regulują przepisy art. 21 K.p.a. Zgodnie z nimi właściwość miejscową ustala się wg miejsca zamieszkania w kraju. Jeżeli nie można ustalić miejsca zamieszkania w kraju, właściwość miejscową ustala się wg miejsca pobytu w kraju.
Jeżeli nie można ustalić miejsca zamieszkania oraz miejsca pobytu w kraju, do organu należy uznanie czy będzie on właściwy do załatwienia sprawy ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania lub pobytu w kraju.

W związku z powyższym Krajowa Komisja Kwalifikacyjna może jedynie wskazać obowiązujące przepisy, którymi powinny kierować się okręgowe komisje kwalifikacyjne przy badaniu swojej właściwości miejscowej. Nie może jednak naruszać kompetencji okk w tym zakresie. Z zasady przestrzegania właściwości z urzędu wynika, że organ sam bada swoją właściwość, bez oczekiwania na wniosek strony w tym przedmiocie.

W celu uzyskania uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej do projektowania bez ograniczeń konieczne jest oprócz ukończenia studiów drugiego stopnia na kierunku architektura lub architektura i urbanistyka, odbycie rocznej praktyki przy sporządzaniu projektów i rocznej praktyki na budowie.

W celu uzyskania uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej do projektowania bez ograniczeń konieczne jest oprócz ukończenia studiów drugiego stopnia na kierunku architektura lub architektura i urbanistyka, odbycie rocznej praktyki przy sporządzaniu projektów i rocznej praktyki na budowie.

Wówczas należy przystąpić do postępowania kwalifikacyjnego prowadzonego przez właściwą miejscowo okręgową komisję kwalifikacyjną, które składa się z dwóch etapów:

1. Kwalifikowania wykształcenia i praktyki zawodowej jako odpowiednie lub pokrewne dla specjalności architektonicznej,
2. Egzaminu ze znajomości procesu budowlanego i praktycznego zastosowania wiedzy technicznej.

Egzaminy odbywają się w okręgowych izbach architektów.

Odnośnie wykazu aktów prawnych, zostanie ona opublikowana na stronie Izby Architektów RP (www.izbaarchitektow.pl) najpóźniej na dwa miesiące przed terminem egzaminu. Uprzejmie proszę o śledzenie informacji na przedmiotowej stronie.

W razie dalszych pytań lub wątpliwości, uprzejmie proszę o kontakt z okręgową izbą architektów, właściwą ze względu na miejsce zamieszkania. Dane kontaktowe izb znajdują się na stronie: https://www.izbaarchitektow.pl/okregowe_izby_architektow/

Uprawnienia każdego projektanta uprawniają do kierowania budową w zakresie danej specjalności. Zgodnie z wyjaśnieniami do załącznika nr 15 Regulaminu postępowania kwalifikacyjnego w sprawach nadawania uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej, członek Izby Architektów RP posiadający uprawnienia do projektowania i kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń w specjalności architektonicznej posiada uprawnienia do:

a) projektowania, sprawdzania projektów budowlanych i sprawowania
nadzoru autorskiego,

b) kierowania budową lub innymi robotami budowlanymi,

c) kierowania wytwarzaniem konstrukcyjnych elementów budowlanych oraz nadzoru i kontroli technicznej wytwarzania tych elementów,

d) wykonywania nadzoru inwestorskiego, oraz

e) sprawowania kontroli technicznej utrzymania obiektów budowlanych.

Ponadto, uprawnienia do kierowania robotami budowlanymi w specjalności architektonicznej upoważniają do:

1) kierowania budową, przebudową, odbudową, rozbudową i nadbudową obiektu budowlanego oraz jego montażem, remontem lub rozbiórką - przy zapewnieniu, w razie potrzeby, udziału w tych robotach osób posiadających uprawnienia do kierowania robotami budowlanymi w odpowiedniej specjalności oraz wzajemne skoordynowanie techniczne kierowanych przez te osoby robót - zapewniające uwzględnienie zawartych w przepisach zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w procesie wykonywania robót budowlanych, z uwzględnieniem specyfiki obiektu budowlanego, którego te roboty dotyczą, jak również w ramach w/w robót - kierowania wytwarzaniem konstrukcyjnych elementów budowlanych oraz kontroli technicznej wytwarzania tych elementów;

2) sprawowania funkcji inspektora nadzoru inwestorskiego w odniesieniu do w/w robót budowlanych;
3) sprawowanie kontroli technicznej utrzymania obiektów budowlanych - przy zapewnieniu, w razie potrzeby, udziału w tych kontrolach osób posiadających uprawnienia do kierowania robotami budowlanymi w odpowiedniej specjalności - zapewniającej bezpieczeństwo użytkowania tych obiektów, uwzględniając jego funkcję i specyfikę techniczną.

Zgodnie z § 3 ust. 2 Regulaminu postępowania kwalifikacyjnego w sprawach nadawania uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej, stanowiącego załącznik do uchwały nr O-38-IV-2014 KRIA RP z dnia 16 października 2014 r. tj. z późn. zm. Właściwość miejscową okręgowej komisji kwalifikacyjnej wyznacza miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o uprawnienia budowlane wskazane we wniosku o przeprowadzenie postępowania kwalifikacyjnego oraz nadanie uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej, zwanym dalej -wnioskiem o nadanie uprawnień budowlanych-. Do postępowania w sprawie nadania uprawnień budowalnych w specjalności architektonicznej stosuje się odpowiednio ustawę z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego [Dz. U. z 2013r., poz. 267 dalej: k.p.a.], w związku z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa [Dz. U. z 2014 r., poz. 1946 tj.], który stanowi iż: Do postępowania w sprawach indywidualnych uregulowanych w ustawie, z wyjątkiem spraw dyscyplinarnych, stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.

W przypadku skierowania wniosku o nadanie uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej do okręgowej komisji kwalifikacyjnej przez osobę, której miejsce zamieszkania znajduje się za granicą, zastosowanie znajdzie art. 21 k.p.a.

Zgodnie z art. 21 § 1 pkt 3 k.p.a. właściwość miejscową organu administracji publicznej ustala się według miejsca zamieszkania (siedziby) w kraju, a w braku zamieszkania w kraju - według miejsca pobytu strony lub jednej ze stron; jeżeli żadna ze stron nie ma w kraju zamieszkania (siedziby) lub pobytu - według miejsca ostatniego ich zamieszkania (siedziby) lub pobytu w kraju. Zgodnie z cytowanym powyżej przepisem, w pierwszej kolejności (w przypadku gdy strona nie ma miejsca zamieszkania ani miejsca pobytu w kraju), właściwość organu administracji publicznej wyznacza ostatnie miejsce zamieszkania lub pobytu w kraju. Ponadto, jeżeli właściwości miejscowej nie można ustalić w sposób wskazany powyżej, w myśl art. 21 § 2 k.p.a., sprawa należy do organu właściwego dla miejsca, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące wszczęcie postępowania, albo w razie braku ustalenia takiego miejsca - do organu właściwego dla obszaru dzielnicy Śródmieście w m.st. Warszawie.

Tak, nowe wysokości opłat za postępowanie kwalifikacyjne obowiązują od dnia 18 marca br., a tym samym opłaty wnoszone po tej dacie, powinny odpowiadać wysokości przewidzianej w nowych przepisach.

Nie, opłaty za postępowanie kwalifikacyjne już wniesione nie podlegają uzupełnieniu czy wyrównaniu.

W aktualnym stanie prawnym nie określono wymagań co do znajomości języka polskiego dla osób przystępujących do egzaminu na uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej. Egzamin na uprawnienia budowlane przeprowadzany jest w języku polskim dla wszystkich zdających zatem znajomość języka polskiego przez przystępującego do egzaminu musi umożliwiać jego przeprowadzenie, zarówno w części pisemnej, jak i ustnej. Nie jest ponadto wymagane przedłożenie żadnego dokumentu poświadczającego stopień znajomości języka polskiego.

Czy po przeprowadzeniu egzaminu na uprawnienia budowlane mogę zwrócić się do Okręgowej komisji kwalifikacyjnej o udostępnienie materiałów z mojego egzaminu?

Postępowanie kwalifikacyjne, związane z egzaminem na uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej, jest prowadzone w trybie ustawy Kodeks postępowania administracyjnego. Wszystkie dokumenty, w tym wniosek o przeprowadzenie postępowania kwalifikacyjnego, dyplomy potwierdzające wykształcenie, karty egzaminacyjne, notatki z egzaminu oraz testy egzaminacyjne, stanowią akta sprawy administracyjnej w rozumieniu przepisów k.p.a., zaś przystępujący do postępowania kwalifikacyjnego posiada przymiot strony postępowania administracyjnego. Zgodnie z art. 73 § 1 k.p.a., strona ma prawo wglądu w akta sprawy, sporządzania z nich notatek, kopii lub odpisów. Jednocześnie strona może żądać uwierzytelnienia odpisów lub kopii akt sprawy lub wydania jej z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów, o ile jest to uzasadnione jej ważnym interesem.

W świetle tych przepisów osoba, która przystąpiła do egzaminu ma prawo wglądu do akt sprawy, w tym prawo uzyskania kopii lub odpisu żądanych dokumentów, znajdujących się w aktach sprawy. Uprawnienie to jest skorelowane z obowiązkiem okręgowych komisji kwalifikacyjnych oraz Krajowej Komisji Kwalifikacyjnej, do umożliwienia wglądu w akta sprawy, jak również wydania kopii lub odpisu dokumentów w tym testów egzaminacyjnych.
Akta można przeglądać w siedzibie KKK w Warszawie przy ulicy Stawki 2a w godzinach 8.30-16.30 od poniedziałku do piątku lub w siedzibie właściwej Okregowej Komisji Kwalifikacyjnej.

Czy załączenie do wniosku o nadanie uprawnień budowlanych projektów architektonicznych, nie narusza klauzuli poufności zapisywanej w umowie cywilno – prawnej, pomiędzy architektem a inwestorem.

Podstawę prawną dla wprowadzenia w Regulaminie postępowania kwalifikacyjnego w sprawach nadawania uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej[1], obowiązku załączenia do wniosku o nadanie uprawnień budowlanych maksimum dwóch wybranych przez kandydata prac projektowych wykonanych w ramach odbytej praktyki zawodowej - w przypadku ubiegania się o nadanie uprawnień do projektowania bez ograniczeń lub w ograniczonym zakresie, stanowi zarówno ustawa z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane, jak również ustawa z dnia 15 grudnia 2000r. o samorządach zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa.

Zgodnie z art. 12 ust. 3a ustawy Prawo budowlane, właściwa izba samorządu zawodowego prowadzi postępowanie kwalifikacyjne na wniosek osoby ubiegającej się o uprawnienia budowlane. Postępowanie to, składa się z dwóch etapów. Pierwszy z nich to kwalifikowanie wykształcenia i praktyki zawodowej jako odpowiednie lub pokrewne dla danej specjalności uprawnień budowlanych. Zgodnie art. 12 ust. 2 ustawy P.b. samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, mogą wykonywać wyłącznie osoby posiadające odpowiednie wykształcenie techniczne i praktykę zawodową, dostosowane do rodzaju, stopnia skomplikowania działalności i innych wymagań związanych z wykonywaną funkcją, stwierdzone decyzją, zwaną "uprawnieniami budowlanymi", wydaną przez organ samorządu zawodowego.

Zgodnie z § 3 ust. 4 pkt 4 Regulaminu postępowania kwalifikacyjnego w sprawach nadawania uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej, do wniosku o nadanie uprawnień budowlanych należy dołączyć m.in. dwie wybrane przez kandydata prace projektowe, dotyczące różnych obiektów, o różnych funkcjach, wykonane w ramach odbytej praktyki zawodowej – w przypadku ubiegania się o nadanie uprawnień do projektowania bez ograniczeń lub w ograniczonym zakresie.

Z powyższego wynika, że do wniosku należy dołączyć „prace projektowe wykonane w ramach odbytej praktyki zawodowej”. Jak należy rozumieć użyte w Regulaminie sformułowanie „prace projektowe” wyjaśniono w jego treści, zgodnie bowiem z § 3 ust. 5 są to poświadczone za zgodność z oryginałem, przez kierownika/patrona praktyk, kopie części architektonicznej projektu budowlanego, w wykonaniu których uczestniczyła osoba ubiegająca się o nadanie uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej. Co więcej, zgodnie z § 5 rozporządzenia Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 29 kwietnia 2019r. w sprawie przygotowania zawodowego do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie „Izba może zwrócić się do organu administracji architektoniczno-budowlanej lub nadzoru budowlanego albo do autora projektu lub inwestora o przedstawienie prac projektowych, wykonanych w ramach praktyki zawodowej lub potwierdzenie zakresu robót budowlanych, w których uczestniczyła osoba ubiegająca się o uprawnienia budowlane.”

Projekt budowlany lub jego fragmenty są jedynie materiałem pomocniczym służącym sformułowaniu pytań podczas egzaminu ustnego oraz sprawdzeniu umiejętności samodzielnego rozwiązywania zagadnień technicznych. Projektant, który sprawuje funkcję kierownika praktyki zawodowej, powinien ustalić zakres, w którym może zostać udostępniony projekt budowlany dla celów postępowania kwalifikacyjnego, prowadzonego przez okręgową komisję kwalifikacyjną. W gestii strony postępowania administracyjnego pozostaje skompletowanie dokumentów, które należy dołączyć do wniosku.

Należy ponadto wskazać na dokument „Polityka prywatności dla członków i kandydatów na członków” dalej jako „Polityka”, który stanowi załącznik Nr 2 do Uchwały Krajowej Rady Izby Architektów RP nr O-012-IV-2018 z dnia 23 maja 2018r., ze zm. nr O-62-V-2019. Zgodnie z Polityką Izba przetwarza „wyłącznie dane, które zostały przez Państwa udostępnione dobrowolnie w związku z członkostwem lub ubieganiem się o członkostwo w IARP. Zakres przetwarzanych danych wynika z treści Statutu Izby Architektów Rzeczypospolitej Polskiej oraz z Ustawy z dnia 15 grudnia 2000r. o samorządach zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa. Między innymi przetwarzamy następujące Państwa dane osobowe: imię, nazwisko, telefon kontaktowy, numer PESEL, numer dowodu tożsamości, zdjęcie, dane adresowe, informacje o wykształceniu, oraz informacje o przebiegu wykonywania zawodu.”

Reasumując, wszelkie dokumenty, które Strona przedstawi dla celów przeprowadzenia przez odpowiedni organ Izby Architektów RP postępowania kwalifikacyjnego, służą jedynie temu celowi. Dlatego też, załączenie do wniosku o nadanie uprawnień budowlanych projektów architektonicznych, nie narusza klauzuli poufności zapisywanej w umowie cywilno – prawnej, pomiędzy architektem a inwestorem.

[1] Załącznik do uchwały nr O-38-IV-2014 Krajowej Rady Izby Architektów RP z dnia 16 października 2014r.