Krajowa Rada Izby jest organem statutowym i kieruje działalnością samorządu zawodowego między Krajowymi Zjazdami, a w szczególności:

• wykonuje uchwały Krajowego Zjazdu Izby;
• koordynuje i nadzoruje działalność okręgowych rad izb;
• reprezentuje członków izby;
• wspiera podnoszenie kwalifikacji zawodowych członków izb,
• zawiera z uczelniami umowy, o których mowa w art. 61 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. poz. 1668, z późn. zm.3) );
• opracowuje projekt regulaminu wyborów do organów izby;
• uchwala regulamin postępowania kwalifikacyjnego w sprawach nadawania uprawnień budowlanych i tytułu rzeczoznawcy budowlanego;
• wydaje, po przeprowadzeniu postępowania weryfikacyjnego, decyzję w sprawie uprawnień budowlanych, w stosunku do osób, o których mowa w art. 12a ustawy – Prawo budowlane, a w wypadku nadania uprawnień budowlanych zobowiązuje okręgową izbę, wskazaną przez zainteresowanego, do dokonania wpisu na listę członków;
• dokonuje kontroli uchwał okręgowych rad izb w zakresie zgodności z prawem, uchwałami i regulaminami wydanymi na podstawie ustawy;
• opiniuje projekty aktów normatywnych dotyczących architektury lub budownictwa;
• składa sprawozdanie ze swojej działalności Krajowemu Zjazdowi Izby;
• reprezentuje samorząd wobec organów władzy publicznej oraz organizacji społecznych, zawodowych, samorządowych i innych;
• prowadzi bieżące sprawy Krajowej Izby;
• uchyla uchwały okręgowych rad izb sprzeczne z prawem lub uchwałami i regulaminami wydanymi na podstawie ustawy;
• zobowiązuje okręgową radę izby do podjęcia uchwały w określonej sprawie należącej do zakresu działania tej rady, w terminie 30 dni od dnia doręczenia uchwały Krajowej Rady Izby; niepodjęcie przez okręgową radę izby w powyższym terminie stosownej uchwały upoważnia do jej podjęcia Krajową Radę Izby;
• przedstawia odpowiednio ministrowi właściwemu do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa coroczne informacje o działalności Krajowej Izby;
• ustala wzory pieczęci organów samorządu zawodowego.

W skład Krajowej Rady Izby wchodzą Prezes i członkowie wybrani przez Krajowy Zjazd Izby.

Prezydium Krajowej Rady Izby stanowią Prezes i wybrani przez Krajową Radę Izby spośród jej członków: wiceprezesi, sekretarz, skarbnik i członkowie. Prezydium Krajowej Rady Izby działa w imieniu Krajowej Rady Izby w sprawach określonych regulaminem Rady.

Oświadczenia woli w imieniu Krajowej Rady Izby składają przynajmniej dwaj członkowie prezydium, w tym Prezes lub wiceprezes.

W posiedzeniach Krajowej Rady Izby i jej prezydium mają prawo uczestniczyć z głosem doradczym przewodniczący: Krajowej Komisji Rewizyjnej, Krajowej Komisji Kwalifikacyjnej, Krajowego Sądu Dyscyplinarnego, okręgowych rad izb, Krajowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej, przedstawiciel ministra właściwego do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa i inne zaproszone osoby.