W procesie realizacji parkingu postanowiono zastosować materiały odzyskane z innych obiektów, a nowe dobrać tak, by później nadawały się do ponownego użycia.
Co istotne, chodziło nie tylko o same materiały, ale również o ich połączenia, czyli wszystkie elementy konstrukcyjne i instalacyjne, które podczas likwidacji obiektu miały być łatwe do zdemontowania, a następnie możliwe do ponownego zainstalowania. Równocześnie projektanci dążyli do tego, by w technologii cyrkularnej, związanej z obiegiem zamkniętym, materiały budowlane, części montażowe i wszystkie pozostałe elementy zachowały wysoką jakość.
Obiekt, zaprojektowany w 2018 r. przez holenderską grupę pod kierunkiem Hansa Hamminka, nie został zrealizowany. Obecnie zespół pracuje nad modyfikacją tego projektu, do którego okna chcą pozyskać z lokalnego rynku.
Projekt dotyczył budowy garażu (parkingu) dla 5000 rowerów, nazwanego przez autorów „półtrwałym magazynem”. Jego lokalizację zaplanowano w holenderskim mieście Eindhoven, na terenach pokolejowych, po północnej stronie dworca. Z parkingu miały korzystać osoby dojeżdżające do stacji własnym rowerem i przesiadające się do pociągu.
W projekcie założono, że garaż będzie obiektem tymczasowym, funkcjonującym 15–20 lat, a następnie zostanie przeniesiony do innej części miasta, aby zrobić przestrzeń np. dla wieżowców, których realizacja była w tym miejscu brana pod uwagę. To skłoniło grupę projektową do opracowania innowacyjnego planu, który zakładał współpracę nie tylko z klientami (inwestorami) oraz firmą budowlaną, lecz także z wykonawcą przyszłej rozbiórki. Architekci zdawali sobie sprawę z tego, że jeśli wcześniej poznają sposób demontażu konstrukcji obiektu oraz elewacji, będą mogli uwzględnić to w projekcie.
Nowatorskie podejście dotyczyło też metody pracy na każdym etapie procesu projektowo-realizacyjnego. Zastosowana tu konstrukcja cyrkularna, która w przypadku parkingów rowerowych nie jest jeszcze powszechna, wymagała bowiem nowych zasad projektowania, budowy oraz współpracy architektów, inżynierów i wykonawców.
Kompaktowy – na ile to było możliwe – parking miał łączyć się z już istniejącym garażem, zlokalizowanym pod sąsiednim budynkiem stacji. Układ stanowisk rowerowych i prowadzące do nich trasy, jak również rozmieszczenie wejść i wyjść zostały tak zaplanowane, aby przestrzeń była przejrzysta i czytelna dla użytkownika oraz umożliwiała optymalne wypełnienie obiektu jednośladami. Elewacje parkingu nawiązywały do linii zabudowy stacji, ale wjazd do garażu zaprojektowano poza tą linią, dzięki temu miał być dobrze widoczny dla użytkowników.
Prawdziwym wyzwaniem okazało się zdobycie używanych elementów, nie wszystkie firmy i organizacje utożsamiają się bowiem z zasadami budownictwa w obiegu zamkniętym. Kwestia długiej żywotności materiałów budowlanych i możliwości ich wielokrotnego użycia nie była jeszcze w 2018 r. wystarczająco rozumiana i traktowana z należytą odpowiedzialnością. Jednak dzięki wytrwałości pracowni udało się znaleźć odpowiednie źródło.
Firma NS (Nederlandse Spoorwegen – główny kolejowy przewoźnik pasażerski w Niderlandach) zaoferowała projektantom części starych Sprinterów – pociągów typu szynobus, które dowoziły pasażerów do pracy szybko, choć bez wygód. Architekci natychmiast złożyli wniosek o umożliwienie użycia części składowych pojazdów do budowy parkingu. W swoim projekcie wykorzystali szyny kolejowe jako elementy konstrukcyjne (słupy-kolumny), a drewniane podłogi, drzwi pociągowe oraz stalowe części płyt Stelcon jako elementy wnętrza. Wtórne surowce w postaci płytek chodnikowych i okien pociągów miały utworzyć elewacje i tym samym zdecydować o wyglądzie obiektu. Wszystkie elementy planowano połączyć za pomocą śrub, dzięki czemu garaż można byłoby w odpowiednim czasie łatwo zdemontować.
Mimo że projekt nie został zrealizowany, jego autorzy potwierdzają, że w świecie budownictwa i infrastruktury nadal można osiągnąć postęp, pod warunkiem że podstawą działania będzie współpraca i myślenie w kategoriach wspólnego interesu. Przy projektowaniu cyrkularnym współpraca ma znaczenie kluczowe, ponieważ w łańcuchu budowlanym pojawia się kolejne ogniwo – obiekt-dawca, z którego materiały są wykorzystywane do stworzenia nowego. Bez porozumienia między „nowym” inwestorem, „starym” właścicielem oraz projektantem, a także bez wzajemnego zrozumienia i podjęcia wspólnego ryzyka rozwój budownictwa nie będzie możliwy. ■
Pracownia: De Architekten Cie.
Architekt projektu: Hans Hammink
Zespół: Andrija Matotan, Ante Surić
Współpraca: Movares StudioSK
Wizualizacje: Absent Matter
Dane obiektu
Powierzchnia brutto: 5000 m2
Liczba miejsc parkingowych: 5000
Inwestor: ProRail Gemeente, Eindhoven, Niderlandy
