KRIA w ACE, nasza międzynarodowa działalność

Przedstawiciele Izby Architektów RP regularnie biorą udział w organizowanych przez ACE (Architects' Council of Europe) międzynarodowych konferencjach i zebraniach. Prezentujemy kronikę spotkań, które odbyły się od stycznia do kwietnia 2023 r.

Practice of the profession – grupa zadaniowa IBM: nowe międzynarodowe modele pracy architekta

spotkanie zdalne, 11 stycznia 2023 r.

Reprezentacja IARP: Krzysztof Frąckowiak, Paweł Kobylański

Dyskusja dotyczyła publikacji badań dotyczących poszerzenia działań kompetencyjnych architektów w procesie programowania, projektowania, budowania i eksploatacji obiektu na podstawie modelu biznesowego, często nieznanego małym biurom projektowym (ponad 90% biur architektonicznych w Europie składa się z 1–3 osób).

Zebranie Komitetu Finansowego ACE

spotkanie zdalne, 9 marca 2023 r.

Reprezentacja IARP: Krzysztof Frąckowiak

Z udziałem: Borysa Czarakcziewa – skarbnika ACE

Borys Czarakcziew, przewodniczący Komitetu Finansowego, przedstawił bilans za 2022 r. oraz wyniki jego audytu dokonanego przez niezależne biuro (nie odnotowano żadnych uwag). Na spotkaniu omawiano sytuację finansową Rady i zaprezentowany szkic budżetu na 2024 r. Z uwagi na inflację i rosnące koszty prognozowany jest wzrost składki.

Spotkanie koordynacyjne ACE

spotkanie zdalne, 10 marca 2023 r.

Reprezentacja IARP: Krzysztof Frąckowiak

Obrady dotyczyły:

• wprowadzania do dyrektywy zapisów o jakości środowiska w kategorii interesu publicznego oraz cyfryzacji i zwiększającej się roli sztucznej inteligencji;
• potrzeby stworzenia europejskiej platformy konkursowej, zintegrowanej z platformami w poszczególnych krajach oraz z digiNEB – platformą NEB;
• planowanych, bezpiecznych elektronicznych archiwów dokumentów, które mają być dostępne dla władz w celu automatycznej weryfikacji dokumentów i przyspieszenia procesu wydawania pozwoleń na budowę, trwającego w większości krajów bardzo długo;
• regulacji dla wyrobów budowlanych w celu ujawniania dokładnych informacji o produktach pod kątem korzyści dla środowiska i ustalenia limitów śladu węglowego;
• warsztatów NEB adresowanych nie tylko do architektów, lecz także do publicznych i prywatnych inwestorów; Borys Czarakcziew poinformował o cyklu NEBINAR – zdalnych seminariach edukacyjnych zorganizowanych przez ACE, DSOIA i Politechnikę Wrocławską.

ENACA

spotkanie hybrydowe, 24 marca 2023 r.

Reprezentacja IARP: Borys Czarakcziew

Podczas spotkania wyjaśniano proces notyfikacji dyplomów na szczeblu Komisji Europejskiej – system automatyczny działa tylko w przypadku osób, które uzyskały dyplom i uprawnienia do zawodu architekta w tym samym kraju. Można jednak z dyplomem uczelni jednego kraju ubiegać się o uznanie kwalifikacji w zawodzie w innych państwach członkowskich UE.

• W Holandii jedna uczelnia ma uznaną notyfikację systemu dualnego (study and work).
• W Irlandii istnieje możliwość uzyskania kwalifikacji w zawodzie architekta dla osób bez wykształcenia w tym kierunku. Podstawą jest portfolio kwalifikowane przez zespół ekspertów i zaliczenie wielostopniowego egzaminu, który trwa ponad rok.
• W Finlandii, w konsekwencji nowego prawa budowlanego, będzie wprowadzona obowiązkowa rejestracja osób biorących udział w procesie budowlanym.

Spotkanie grupy roboczej ds. zamówień publicznych ACE

spotkanie zdalne, 29 marca 2023 r.

Reprezentacja IARP: Krzysztof Frąckowiak, Maciej Kowalczyk

Przeprowadzona dyskusja dotyczyła:

• presji wywieranej przez inwestorów całej Europy w kwestii obniżania cen usług architektonicznych i zwiększania zakresu obowiązków architektów;
• sposobów wyliczania wysokości nagród i zwrotów kosztów w konkursach architektonicznych:
  • we Francji istnieje obowiązek organizowania konkursów dla projektów o wartości powyżej progów unijnych,
  • w Szwecji podczas organizowania konkursów oferowane jest wsparcie dla władz,
  • w Austrii (gdzie funkcjonuje wspólna izba architektów i inżynierów) konkursy nie są obowiązkowe,
  • w Niemczech koszty dokumentacji są liczone odrębnie dla każdej z branż, co ma wpływ na kwalifikację usług w kontekście progów unijnych i obowiązek ich publikacji w Europie;
• promocji przez ACE, w kontaktach z władzami UE, wprowadzenia do dyrektywy specjalnego rozdziału dla usług intelektualnych.

Warsztat – Nowy Europejski Bauhaus

spotkanie zdalne, 30 marca 2023 r.

Reprezentacja IARP: Piotr Chuchacz, Mikołaj Gierych, Olaf Jasnorzewski, Krzysztof Frąckowiak

Z udziałem: Wacława Szarejki – prowadzącego NEBINAR

Wacław Szarejko przeprowadził prezentację na temat pierwszego zdalnego spotkania z cyklu NEBINAR, organizowanego przez DSOIA i Politechnikę Wrocławską.

Pozostali uczestnicy spotkania przekazywali spostrzeżenia dotyczące świadomości obszaru NEB w ich krajach. Okazało się, że ­– wbrew oczekiwaniom – jest ona niska. Przyczyny takiego stanu rzeczy to z jednej strony specyficznie hermetyczny język przekazu idei, z drugiej – niskie kompetencje krajowych punktów kontaktowych. Potwierdzono, że język komunikacji NEB wymaga jeszcze dopracowania.

Konferencja EAAE (Europejskie Stowarzyszenie Edukacji Architektonicznej): Nowy Europejski Bauhaus – podnoszenie kwalifikacji w edukacji i praktyce

spotkanie w Brukseli, 20 kwietnia 2023 r.

Reprezentacja IARP: Krzysztof Frąckowiak

Z udziałem: Borysa Czarakcziewa – skarbnika ACE, Wacława Szarejki – prowadzącego NEBINAR, przedstawicieli władz wydziałów architektury politechnik w Warszawie, Krakowie i Poznaniu

Podczas konferencji:

• przedstawiono dane na temat ACE: 27 krajów członkowskich, cztery kraje obserwujące i trzy kraje o specjalnym statusie, 49 organizacji członkowskich, 620 tys. architektów w 34 krajach europejskich;
• omówiono informacje dotyczące gospodarki cyrkularnej i zrównoważoności w budownictwie:
  • w UE 40% gazów cieplarnianych pochodzi z budynków,
  • do 2030 r. 40% światowej populacji będzie potrzebować 300 mln nowych mieszkań,
  • NEB Academy będzie organizować szkolenia na skalę europejską w celu promocji kwalifikacji i dobrych praktyk wśród mikro- i małych przedsiębiorstw, które stanowią 99,9% sektora budowlanego; zagadnienia programu: systemowe spojrzenie na zrównoważone budowy, rozwiązania oparte na materiałach pochodzenia biologicznego, konstrukcje modularne, integracja technologii cyfrowych w projektowaniu;
• przeprowadzono wykład na temat zmian w odpowiedzialnym nauczaniu architektury; przedstawiono różne podejścia do roli architekta jako: egoisty, pragmatyka, doradcy technicznego, rzecznika klienta, eksperta rozwiązującego problemy; zaznaczono niską ocenę społeczną wartości pracy architekta w Europie, wynikającą z nieznajomości tego, co robimy, oraz z niskiej świadomości złożonego charakteru naszych działań (dla porównania: klient/pacjent nigdy nie dyskutuje o honorarium z prawnikiem/lekarzem, ale usługa architekta jest zawsze „za droga”);
• odbył się wrocławski NEBINAR – Wacław Szarejko zwrócił uwagę, że od początku lat 20. XX w. wraz z NEB mamy szansę na poprawę pozycji społecznej dzięki nowemu – badawczemu i interdyscyplinarnemu – podejściu do zawodu.

General Assembly ACE – EAAE

spotkanie w Brukseli, 21 kwietnia 2023 r.

Reprezentacja IARP: Krzysztof Frąckowiak

Z udziałem: Borysa Czarakcziewa – skarbnika ACE

Spotkanie dotyczyło:

• kryzysu mieszkaniowego i braku dostępu do mieszkań pod względem finansowym, co stanowi problem na skalę globalną;
• elektronicznych pozwoleń na budowę, które wchodzą w życie w Finlandii ­(całkowita lub przynajmniej częściowa automatyzacja jest tam przewidywana w ciągu 10 lat):
  • w Estonii pozwolenia na budowę oparte na BIM są w wersji elektronicznej wydawane od 2016 r. (32 tys. pozwoleń rocznie); zakres oczekiwanej dokumentacji dotyczącej pozwoleń elektronicznych nie jest spójny, rząd oczekuje minimalnego zakresu projektu, władze lokalne – możliwie największego,
  • w Wiedniu składa się około 13 tys. wniosków o pozwolenie na budowę rocznie; średni czas oczekiwania to około 1,5 roku; możliwe są trzy standardy wniosków: tradycyjny, elektroniczny – PDF z podpisem elektronicznym (od 2021 r.) i cyfrowy w standardzie openBIM (od 2022 r.); do tej pory wydano jedno pozwolenie cyfrowe;
• memorandum porozumienia ACE z ESIA (Europejskie Stowarzyszenie Projektantów Wnętrz):
  • Francja, Hiszpania i Irlandia sprzeciwiają się jego podpisaniu ze względu na ochronę tytułu architekta – architekci wnętrz w tych krajach wynajmują architektów „podpisywaczy” do autoryzacji projektów przekraczających ich kompetencje,
  • Rumunia uważa, że architekci wnętrz powinni zostać stosownie zdefiniowani.

Fit for 55 – kluczowe akty prawne realizujące cele klimatyczne do 2030 r.

25 kwietnia 2023 r.

Rada Europejska przyjęła pięć aktów prawnych, które w ramach transformacji klimatycznej umożliwią UE ograniczenie emisji gazów cieplarnianych w głównych sektorach gospodarki, przy jednoczesnym zapewnieniu skutecznego wsparcia dla obywateli i mikroprzedsiębiorstw będących w najsłabszej sytuacji, a także sektorów narażonych na ucieczkę emisji.

Przepisy są częścią pakietu Fit for 55, który określa politykę UE zgodnie z jej zobowiązaniem do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych netto o co najmniej 55% do 2030 r. (w porównaniu z poziomem z 1990 r.), a także do osiągnięcia neutralności klimatycznej w 2050 r. Głosowanie w ramach Rady jest ostatnim etapem procedury decyzyjnej.

Opracowanie na podstawie sprawozdania Borysa Czarakcziewa i Krzysztofa Frąckowiaka