Kwestia roszczeń inwestorów wobec projektantów zawsze budzi dużo emocji w środowisku architektonicznym. Niestety z roku na rok przybywa sytuacji spornych, które dla architektów zwykle stanowią duże obciążenie organizacyjne i emocjonalne.
Problem ten nie umknął prezydium IARP podczas prac z PZU nad nową umową generalną w sprawie ubezpieczeń dla architektów. Jednym z przyjętych rozwiązań jest poszerzenie zakresu ubezpieczenia ochrony prawnej. Jest to dodatkowy instrument ochrony architekta, uwzględniony w obowiązkowym ubezpieczeniu OC obejmującym samodzielne funkcje techniczne w budownictwie.
W praktyce oznacza to, że każdy członek IARP otrzymuje dodatkowe narzędzie na wypadek sporu z inwestorem, bez ponoszenia dodatkowych kosztów.
Ochrona prawna obejmuje czyny popełnione przez architekta przy wykonywaniu czynności zawodowych oraz jego prawa i obowiązki jako członka IARP. Chodzi zatem o postępowania:
Głównym celem ubezpieczenia jest pokrycie lub zwrot kosztów ochrony prawnej, poniesionych w celu obrony praw architekta, w postępowaniach toczących się przeciwko niemu jako podejrzanemu, oskarżonemu lub pozwanemu. Ubezpieczenie to obejmuje koszty prawne obciążające architekta, które powstały w okresie obowiązywania polisy (stąd tak ważne jest zachowanie ciągłości ochrony). Należą do nich koszty:
Jeśli chodzi o koszty wynagrodzenia prawnika, PZU pokryje je w wymiarze do sześciokrotności minimalnej stawki rynkowej za tego rodzaju usługi w miejscowości, w której toczy się spór. W przypadku gdy architekt nie ma swojego prawnika, może liczyć na polecenie odpowiedniej osoby ze strony ubezpieczyciela.
Pokrycie kosztów obrony i postępowań nie wyczerpuje jednak całego zakresu. Zanim sprawa trafi do sądu, można skorzystać z rozwiązania w postaci mediacji pozasądowej, a także postępowania sądu polubownego. Celem tej formy wsparcia jest utrzymanie poprawnych relacji architekta np. z inwestorem i niedopuszczenie do ich pogorszenia.
Ubezpieczenie umożliwia także zasięgnięcie informacji i opinii prawnych oraz przesyłanie dokumentów prawnych. W okresie ubezpieczenia architekt może skorzystać z takich usług do 10 razy. Zalicza się do nich:
Jak w przypadku każdego ubezpieczenia, zawsze warto przyjrzeć się wyłączeniom ochrony. PZU nie odpowiada m.in. za koszty ochrony prawnej:
Podstawowa suma ubezpieczenia wynosi 8000 zł na jeden i wszystkie wypadki ubezpieczeniowe. Ochronę na tym poziomie otrzymuje każdy członek IARP w ramach obowiązkowego OC, bez dodatkowych kosztów. Jednak architekci, którzy chcą zapewnić sobie ochronę na większe sumy, mają możliwość wyboru dodatkowych 25 000 zł lub 50 000 zł. Za wyższą ochronę trzeba jednak zapłacić – składka wynosi odpowiednio 55 zł i 105 zł za rok ochrony.
Na wyższą sumę można zdecydować się podczas składania wniosku o obowiązkowe OC. Istnieje też możliwość rozszerzenia ochrony w późniejszym czasie, wystarczy zadzwonić lub napisać e-maila do iExpert z prośbą o wystawienie aneksu.
Kiedy i w jaki sposób architekci mogą skorzystać z ochrony prawnej? Jak się zachować względem inwestora, jeśli dojdzie do szkody lub podejrzenia, że mogła ona zaistnieć? Jakie kroki podjąć, a czego absolutnie unikać?
Warto pamiętać, że inwestorzy postępują w bardzo różny sposób. Niektórzy zgłaszają problem do architekta, a inni kierują roszczenie do ubezpieczyciela bądź od razu zakładają architektowi sprawę cywilną. Dlatego na zgłaszane przez kontrahentów problemy należy zareagować niezwłocznie, tak aby nie zaszkodzić sobie na dalszym etapie postępowania likwidacyjnego szkody. Z pewnością nie opłaca się czekać, aż inwestor zgłosi sprawę do sądu.
Zachęcamy do korzystania z dostępnych narzędzi pomocy, tym bardziej że jeśli dojdzie do sytuacji skutkującej potencjalnym dochodzeniem roszczenia na drodze sądowej (w związku z wykonywaniem samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie), Izba Architektów – jako że nie jest legitymowana do występowania w sprawie w charakterze strony – nie będzie mogła wziąć w niej udziału.
Aby otrzymać wsparcie prawne, należy skontaktować się z Centrum Alarmowym PZU, korzystając z numeru telefonu 22 505 16 04. Po 24 godzinach (w dni robocze) lub po 72 godzinach (w pozostałe dni) z architektem skontaktuje się przedstawiciel zespołu prawnego w celu wyjaśnienia okoliczności sprawy, uzupełnienia dokumentacji oraz poznania preferowanego przez architekta rozwiązania. ■
ROBERT POPIELARZ
główny specjalista ds. ubezpieczeń w iExpert.pl SA; związany z branżą od 1997 r.; specjalizuje się w zagadnieniach dotyczących odpowiedzialności cywilnej i zawodowej architektów oraz inżynierów budownictwa, m.in. obsługując merytorycznie Izbę Architektów RP; prowadzi szkolenia z zakresu odpowiedzialności cywilnej i zawodowej, m.in. dla architektów w izbach okręgowych IARP; ponadto obsługuje merytorycznie podmioty gospodarcze w zakresie zabezpieczenia należytego wykonywania kontraktów dla biur projektowych, w tym ubezpieczenia OC, gwarancji ubezpieczeniowych, wadialnych oraz ryzyka budowlano-montażowego (EAR/CAR)
